ยอ

ยอ

ยอมีชื่อท้องถิ่น มะตาเสือ (เหนือ) ยอบ้าน (ทั่วไป) แยใหญ่ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน) เป็นไม้ยืนต้นสูง 2-6 เมตร มีใบเป็นรูปวงรี กว้าง 8-15 ซม. ยาว 10-20 ซม. หูใบอยู่ระหว่างโคนก้านใบ ออกดอกเป็นช่อตามซอกใบ ฐานดอกอัดกันแน่นเป็นรูปทรงกลม กลีบดอกสีขาวเป็นหลอด ผลมีผิวเป็นตุ่มพอง เมื่อสุกสีค่อนข้างขาว มีกลิ่นฉุนเฉพาะตัว

นิยมนำยอดและผลอ่อนมารับประทาน โดยนำมาลวกหรือต้ม และราดด้วยน้ำกะทิเป็นผักจิ้มน้ำพริก หรือใช้ยอดอ่อนเป็นผักใส่ในห่อหมก แกงเลียง แกงอ่อม และผลแก่ใช้ทำส้มตำได้ สำหรับส่วนที่ใช้เป็นยา ได้แก่ ผลดิบหรือผลห่ามสด โดยมีสารเคมีและสารอาหารที่สำคัญ คือ ผลยอมีสารเคมี Asperuloside, caproic acid, caprylic acid และ glucose

สรรพคุณทางยาและวิธีใช้

1.แก้อาการคลื่นไส้อาเจียน

วิธีใช้ ใช้ผลสดดิบหรือห่าม 1 ผล ฝานเป็นชิ้นบางๆ ย่างหรือคั่วไฟอ่อนๆ ให้เหลือง ต้มหรือชงน้ำร้อน จิบบ่อยๆ

2.ยาขับลมในลำไส้แก้ท้องอืด

วิธีใช้ ใช้ผลยอมาโขลกกับเกลือผสมกับน้ำผึ้ง ปั้นเป็นลูกกลอนรับประทานมื้อละขนาดผลพุทรา 1-2 ลูก หรือ นำผลยอมาหั่นเป็นชิ้น เล็กๆ แล้วตำกับพริก กระเทียม เกลือ มะนาว ใช้รับประทาน

3.ยาฆ่าเหา

วิธีใช้ ใช้ใบสด 5-10 ใบ นำมาคั้นน้ำ สระล้างศีรษะ ใช้สระ 2-3 ครั้ง เหาก็จะหมดไป