มะระขี้นก

มะระขี้นก

มะระขี้นกมีชื่อท้องถิ่นว่า ผักเหย ผักไห มะร้อยรู มะห่อย มะไห่ จัดเป็นไม้เถา มีมือเกาะ ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปฝ่ามือ กว้างและยาวประมาณ 4-7 ซม. ขอบใบเว้าเป็นแฉกลึก 5-7 แฉก ดอกเดี่ยว ออกที่ซอกใบ แยกเพศ อยู่บนต้นเดียวกัน กลีบดอกสีเหลือง รูประฆัง ผลเป็นผลสด รูปกระสวย ผิวขรุขระ มีรสขม

นิยมใช้ส่วนยอด ใบอ่อน และผล มาลวกหรือต้มเป็นผักจิ้มน้ำพริก นอกจากนี้ยอดและใบอ่อนนำมาทำเป็นแกงเลียง ต้มกะทิ ผลนำมาผ่าซีกเอาเมล็ดออกใส่ในแกงกะทิก็ได้ สำหรับส่วนที่นำมาเป็นยา ได้แก่ ผล ใบ และราก โดยมีสารเคมีและสารอาหารสำคัญ คือ สาร MAP 30

สรรพคุณทางยาและวิธีใช้

1.รักษาโรคเบาหวาน

วิธีใช้ ผลและใบลวกจิ้มน้ำพริก หรือใช้ปรุงอาหารทานเป็นประจำ เป็นการลดน้ำตาลในเลือด ทางการแพทย์ใช้รักษาโรคเบาหวานมาแต่โบราณ

2.แก้บิด

วิธีใช้ ใช้น้ำคั้นจากผลสด 1 แก้ว ผสมน้ำกิน

3.ขับพยาธิ ขับลม บำรุงธาตุ

วิธีใช้ ใช้ใบแห้งนำมาบดให้ละเอียดผสมกับน้ำดื่มรับประทาน หรือ ใช้ใบสด 120 กรัม ตำละเอียด คั้นเอาน้ำกิน หรือใช้เมล็ด 2-3 เมล็ด กินขับพยาธิตัวกลม

4.แก้จุดเสียด แน่นท้อง บำรุงธาตุ ขับลม

วิธีใช้ ใช้ใบสดและผลสด ตำให้ละเอียดแล้วคั้นเอาแต่น้ำรับประทาน

5.แก้คัน หิด และโรคผิวหนัง

วิธีใช้ ใช้ผลตากแห้งบดให้ละเอียด แล้วนำมาโรยบริเวณที่เป็นแผล

6.รักษาฝี บวม อักเสบ

วิธีใช้ ใช้ผลสดตำให้ละเอียด นำไปพอกบริเวณที่เป็นแผล ลดอาการอักเสบและเป็นหนองได้ ใช้ใบแห้งบดเป็นผงชงเหล้ากิน