ผักคราดหัวแหวน

ผักคราดหัวแหวน

ผักคราดหัวแหวนยังมีชื่อท้องถิ่นอื่นๆ อีก คือ ผักคราด ผักเป็ด ผักตุ้มหู เทียวเช่าและอึ้งฮวยเกี้ย จัดเป็นไม้ล้มลุก สูง 25-100 เซนติเมตรลำต้นกลมแตกกิ่งก้านแผ่ไปตามดินยอดจะตั้งตรง สีแดงปนม่วง มีขนเล็กน้อย ใบเป็นใบเดี่ยว เรียงเป็นคู่ตรงข้าม รูปไข่หรือรูปหอกแกมรูปไข่ ปลายใบแหลม โคนใบมนขอบใบเรียบหรือจักเป็นฟันเลื่อย ผิวใบสากและมีขนใบกว้าง 3-4 เซนติเมตร ยาว 4-5 เซนติเมตร ดอกออกเป็นกลุ่มรวมกันแน่น

ดอกอ่อนเป็นก้อนกลม เมื่อดอกแก่ขึ้น ตรงกลางจะนูนแหลมคล้ายหัวแหวน ออกดอกที่วอกใบและปลายกิ่ง ปลายกลีบแยกเป็น 5 กลีบ มีสีเหืองผลแห้งรูปไข่มีลักษณะเป็นแผ่นบางๆ มีเปลือกเป็นแผ่นบางๆ หุ้มอยู่ผลแก่เปลือกจะหลุดแยกเป็น 2 ซีก เมล็ดสีเทาดำ ปลายด้านหนึ่งมีขนยาวสีน้ำตาล 2 เส้น นิยมนำส่วนของยอดและดอก มาใส่ในแกงอ่อมหอย

สรรพคุณทางสมุนไพร ลำต้นสดตำผสมเหล้าหรือน้ำส้มสายชูอมแก้ฝีในลำคอ หรือต่อมน้ำลายอักเสบ ทำให้ลิ้นชา แก้ไข อุดฟันแก้ปวด ช่อดอก ก้านช่อดอก มีสาร spilanthol ซึ่งเป็นยาชาเฉพาะที่ ใบแก้ปวดศีรษะ โลหิตเป็นพิษ ดอกแก้โรคลิ้นเป็นอัมพาต ปวดฟัน รำมะนาด รักษาแผลในปาก เป็นยากระตุ้น ขับน้ำลาย ก้านช่อดอกระงับอาการปวดฟัน โดยการใช้ก้านสดมาเคี้ยวหรือตำให้แหลก อุดรูฟันที่ปวด เมล็ดเคี้ยวขับน้ำลายเมื่อปากแห้ง รากแห้งต้มน้ำ