
© 2017 Copyright - Haijai.com
ช้าพลู
ช้าพลูมีชื่อพื้นบ้านที่เรียกได้อีกลหายชื่อ เช่น อีเลิด (อีสาน) พลู (จันทบุรี) พลูเพลิงนก (เชียงใหม่) ผักพลูนก ผักปูนก พลูลิง (พายัพ) และนมวา (ภาคใต้) จัดเป็นไม้ล้มลุกลำต้นตั้งตรง มีรากงอกตามข้อแตกหน่อใหม่ได้ตรงข้อ ใบเป็นใบเดี่ยวออกสลับใบ ส่วนล่างของลำต้นรูปไข่ปนหัวใจ มีเส้นใบ 5-7 เส้น ใบของลำต้นส่วนบน รูปขอบขนาน เส้นใบ 3 เส้น ปลายใบแหลม
ดอกเป้นช่อเชิงลด (spike) ช่อดอกเพศผู้ เพศเมียแยกต้น ดอกเพศผู้มีใบประดับสีขาวติดอยู่ที่โคนก้านดอก กลีบดอกมีเกสรตัวเพศผู้ 1-10 อัน ส่วนใหญ่พบ 2 อัน ดอกเพศเมียมีใบประดับที่โคนดอกไม่มีกลีบเลี้ยงหรือกลีบดอก มีรังไข่ 1 อัน ผลสดแบบเบอร์รี่ (Berry) ระยะเวลาออกดอกเดือนมีนาคม-กันยายน พบตามที่ชื้น ในที่รำไร นิยมนำส่วนของใบอ่อนมารับประทานเป็นผักเคียงกับอาหารรสจัด เช่น ลาบ น้ำพริกปลาป่น เมี่ยงคำ ฯลฯ นอกจากนี้ยังนิยมนำมาใส่ในแกงอ่อมต่างๆ เช่น แกงอ่อมหอย แกงหน่อไม้ หรือห่อหมก เพื่อเพิ่มกลิ่นให้อาหารน่ารักรปะทานมากขึ้น
สรรพคุณทางยาสมุนไพรใบมีรสเผ็ด ทำให้เจริญอาหาร ทำให้เสมหะงวดแห้ง ต้นรสเผ็ดเล็กน้อย แก้เสมหะในทรวงอก ขับเสมหะ แก้ท้องอืด รักษาโรคเบาหวาน รากขับเสมหะ แก้ธาตุพิการ บำรุงธาตุ ท้องอืด แก้ท้องเฟ้อ ขับลม แก้บิด ผลรสเผ็ดเล็กน้อยขับเสมหะในลำคอ เป็นส่วนผสมของยารักษาโรคหืด
ข้อควรระวังในการใช้ ใบช้าพลูจะมี “สารออกวาเลท” ไม่ควรบริโภคบ่อยนัก เพราะจะทำให้ระบบการทำงานของร่างกายเสียสมดุล
(Some images used under license from Shutterstock.com.)