สารต้านอนุมูลอิสระ มากๆ ก็ใช่ว่าจะดี

สารต้านอนุมูลอิสระ มากๆ ก็ใช่ว่าจะดี

ทฤษฎีอนุมูลอิสระมีมานานกว่า 50 ปีแล้ว และถูกนำไปใช้อธิบายการเกิดโรคต่างๆ มากมาย อาทิ โรคมะเร็ง โรคหัวใจ สมองเสื่อม จนมีการผลิตสารต้านอนุมูลอิสระออกมาขายในรูปแบบของยาเม็ด หรือผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร แต่หลังจากใช้สารนี้ไประยะหนึ่ง และทำการศึกษาผล กลับพบว่ามีผลเสียรวมอยู่ด้วยเช่นกัน เช่น ถ้าใช้ในคนสูบบุหรี่ จะทำให้เสี่ยงเป็นมะเร็งปอดมากขึ้น แทนที่ความเสี่ยงจะลดลง

สารต้านอนุมูลอิสระอาจป้องกันเซลล์ในร่างกายไม่ให้เกิดความเสียหาย ซึ่งสารนี้ในพืชผักผลไม้มีผลดีแน่นอน แต่ในสารต้านอนุมูลอิสระที่ถูกผลิตขึ้นมาในรูปของเม็ดยา หรือสารเสริมอาหารที่มีขนาดยาสูงนั้น ต่างออกไปจากผลงานวิจัยมากมายพบว่า ผลของยานั้นไม่แน่ชัดและยังไม่สามารถพิสูจน์ได้ว่าสามารถป้องกันมะเร็งได้ นอกจากนี้ยังมีผลงานบางชิ้นพิสูจน์ว่ามันมีผลเสีย มีการศึกษาหนึ่งในช่วงปี 1990 โดยประมาณ พบว่าเบตาแคโรทีนเพิ่มความเสี่ยงมะเร็งปอดในคนสูบบุหรี่ และอีกผลการศึกษาในปี 2011 พบว่าวิตามินอีที่กินป้องกันโรค กลับเพิ่มคามเสี่ยงมะเร็งต่อมลูกหมากในผู้ชาย

นักวิจัยชาวสวีเดนได้ทดลองให้สารต้านอนุมูลอิสระแก่หนู ที่ถูกทำให้เป็นมะเร็งปอดระยะเริ่มแรก โดยแบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือกลุ่มที่ให้สารต้านอนุมูลอิสระกับกลุ่มที่ไม่ได้ให้สารต้านอนุมูลอิสระ แล้วนำมาเปรียบเทียบกัน ผลการทดลองปรากฏว่า กลุ่มที่ได้รับยาต้านสารอนุมูลอิสระตายเร็วกว่ากลุ่มที่ไม่ได้รับ เพราะก้อนมะเร็งโตเร็วกว่า ที่เป็นเช่นนั้น นักวิจัยอธิบายว่า เป็นเพราะสารต้านอนุมูลอิสระ ไปขัดขวางกลไกการต้านมะเร็งของร่างกาย และคนที่สูบบุหรี่เป็นเวลานานอาจจะมีมะเร็งก่อตัวขึ้นอย่างช้าๆ มานานวันอยู่แล้ว แต่พอกินสารต้านอนุมูลอิสระเข้าไปเพื่อป้องกันมะเร็ง กลับทำให้มะเร็งเป็นเร็วขึ้น จึงเสียชีวิตเร็วขึ้น

ที่ผ่านมานักวิจัยไม่เคยรู้แน่ชัดว่า เพราะอะไรสารต้านอนุมูลอิสระจึงมีผลเสีย จนเมื่อไม่นานมานี้มีรายงานในวารสาร Science Translational Medicine ได้ให้คำอธิบายเป็นครั้งแรก โดยอ้างอิงจากผลการทดลองว่า เมื่อมะเร็งก่อตัวขึ้น นักวิจัยได้ให้สารต้านอนุมูลอิสระ N-acetylcysteine ในระดับสูงแก่หนูที่ถูกทำให้เกิดมะเร็งปอด สารนี้ สามารถต้านความเสียหายของเซลล์ได้ แต่การทำอย่างนั้นจะไปขวางการทำงานของยีนต้านมะเร็งที่รู้จักกันดีคือ p53 ไม่ให้ได้รับสัญญาณในการทำงานต้านมะเร็ง ทำให้มะเร็งหนีรอดกลไกต่อต้านของร่างกายไปได้ มะเร็งจึงโตเร็วขึ้น ซึ่งเป็นเรื่องที่ผู้บริโภคควรรู้ไว้ สำหรับจุดยืนของสถานบันมะเร็งแห่งชาติสหรัฐคือ “คนที่เป็นมะเร็ง ควรระมัดระวังในการใช้สารต้านอนุมูลอิสระเสริมอาหาร จนกว่าจะมีข้อมูลมากกว่านี้”