ติ่งเนื้อปากมดลูกตัดทิ้งไวลูกมาทันใจนึก

ติ่งเนื้อปากมดลูก ตัดทิ้งไว ลูกมาทันใจนึก

ฝนตกกระหน่ำแบบไม่ลืมหูลืมตา สามี-ภรรยาคู่หนึ่งมาตรวจขณะฟ้ามืดครึ้ม มองไปข้างนอกเหมือนอากาศยามเย็นทั้งๆ ที่เป็นเวลาบ่าย

“แต่งงานมาสามปีกว่าแล้วไม่มีลูกค่ะ ทำงานที่เดยวกัน กลับบ้านพร้อมกัน สามีไม่ดื่มเหล้า ไม่สูบบุหรี่ ดิฉันไม่เคยคุมกำเนิดใดๆ เลย” คุณกนิษฐา (ชื่อสมมุติ) อายุ 34 ปีเอ่ยขึ้น

ฉันพยักหน้าช้าๆ มองคุณกนิษฐาและคุณสชัย (ชื่อสมมุติ) ทั้งสองคนอายุเท่ากัน รูปร่างสูงสมส่วนดูแข็งแรงดี

“ประจำเดือนของคุณกนิษฐา มาปกติไหม เวลามาปวดประจำเดือนไหมคะ” โดยทั่วไปเมื่อผู้หญิงอายุ 30 ปี จะมีลูกยากขึ้นจากความเสี่ยงโรคเนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูก โรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ หรือช็อกโกแลตซีสต์ โรคอุ้งเชิงกรานอักเสบ เป็นต้น ซึ่งโรคภายในของผู้หญิงเกือบทุกโรค มักจะทำให้ประจำเดือนมาผิดปกติและปวดประจำเดือน ตามมาด้วยภาวะมีลูกยาก

“ไม่เลยค่ะ ไม่มีอาการผิดปกติ ไม่ปวดประจำเดือน ประจำเดือนดิฉันมาตรง 28 วัน มาครั้งหนึ่ง” คุณกนิษฐาตอบช้าๆ

ฟังดูแล้วประจำเดือนปกติ แสดงว่าฝ่ายหญิงน่าจะมีไข่ตกสม่ำเสมอ

“แล้วคุณสุชัยล่ะคะ ดื่มเหล้า สูบบุหรี่หรือเปล่า” ฉันหันไปถามสามี ซึ่งมีสีหน้าวิตก

“ไม่เลยค่ะ สามีดิฉันไม่มีโรคประจำตัว ไม่สูบบุหรี่ ไม่ดื่มเหล้า เขาแข็งแรงดีค่ะ แต่บางทีก็นอนดึกบ้าง คุณหมอคะ เขากลัวค่ะ ว่าตนเองจะเป็นหมัน” คุณกนิษฐาหันไปจับมือสามี

“แต่งงานมาสามปีกว่าไม่มีลูก ก็แสดงว่ามีลูกยาก ต้องหาสาเหตุ หากแก้สาเหตุได้ก็จะสามารถตั้งครรภ์ได้ ตอนนี้ยังไม่ทราบหรอกค่ะว่าสาเหตุเป็นเพราะใคร อาจจะอยู่ที่ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง หรือทั้งคู่ก็เป็นไปได้” ฉันอธิบาย

“คงเป็นที่ผมนี่แหละครับ ผมนอนดึก งานเยอะ ไม่ค่อยมีเวลาออกกำลังกาย ตอนเป็นนักศึกษาผมเป็นนักกีฬาบาสเกตบอล ตอนนี้เล่นกีฬาไม่ไหวเลยครับ เหนื่อยงาน” คุณสุชัยบอกอย่างเครียดๆ”

“ใจเย็นๆ นะคะ สาเหตุจะเป็นเพราะอะไร เพราะใคร คุณสุชัยคงต้องตรวจน้ำอสุจิ ส่วนคุณกนิษฐาก็คงต้องตรวจภายใน อัลตราซาวนด์มดลูกในเบื้องต้นก่อนนะคะ” ฉันแนะนำ

ทั้งสองคนตอบตกลง

ผลการตรวจน้ำอสุจิไม่เป็นดังที่เจ้าตัวกังวล เพราะอสุจิของคุณสุชัยแข็งแรงดี มีปริมาณน้ำอสุจิ 4 มิลลิลิตร จำนวนอสุจิ 40 ล้านตัวต่อ 1 มิลลิตร อสุจมีชีวิตร้อยละ 90 อสุจิปกติร้อยละ 80 อสุจิวิ่งไปข้างหน้าร้อยละ 50

แสดงว่าปัญหาน่าจะอยู่ที่ฝ่ายหญิง ฉันคิด

ผลการตรวจภายในของคุณกนิษฐาพบว่า มดลูก ปีกมดลูกของเธออยู่ในเกณฑ์ปกติ แต่ที่ปากมดลูกมีติ่งเนื้อเล็กๆ (Cervical Polyp) ปิดรูปากมดลูกอยู่ ติ่งเนื้อนี้ก่อให้เกิดการอักเสบที่ปากมดลูก มีตกขาวเป็นมูกสีเหลือง ฉันบอกเธอว่า “ผลการตรวจน้ำอสุจิของสามีคุณปกติดี หมอคิดว่าที่คุณมีลูกยาก น่าจะเกิดจากติ่งเนื้อนี้ปิดทางเข้าของอสุจินะคะ เดี๋ยวหมอจะตัดติ่งเนื้อนี้ออก และจะจัดยาปฏิชีวนะปากมดลูกอักเสบให้ไปกินนะคะ” คุณกนิษฐาตอบตกลงทันที

เมื่อตัดติ่งเนื้อเรียบร้อยแล้ว ฉันอธิบายให้คนทั้งคู่ฟังอีกครั้งว่า ปัญหาน่าจะอยู่ที่ติ่งเนื้อนี่แหละ แต่ตอนนี้ตัดออกไปแล้ว รอดูสักสองสามเดือน ถ้าไม่ท้องค่อยตรวจเพิ่มเติม เช่น ฉีดสีดูโพรงมดลูก และท่อนำไข่ (Hysterosalpingography) ของฝ่ายหญิงว่ามีการตีบตันหรือเปล่า

“คุณหมอครับ ทำอย่างไรจะให้ท้องเร็วๆ ครับ ต้องนับวันไข่ตกไหมครับ” คุณสุชัยยังกังวล

“คุณกนิษฐาควรกินกรดโฟลิก วันละ 1 เม็ดนะคะ หากนับวันไข่ตกมักจะเครียด ยิ่งไม่ท้องไปใหญ่ คำแนะนำ คือ มีเพศสัมพันธ์สัปดาห์ละ 2-3 ครั้ง ทั้งคู่ต้องไม่เครียด หาเวลาพักร้อนไปเที่ยวกัน เคยได้ยินข่าวคนดังในสังคมเราไหมคะ ไปฮันนีมูนรอบสองรอบสาม กลับมาก็มักจะท้องกันทั้งนั้น เลยตั้งชื่อลูกตามสถานที่ไป เช่น น้องเหนือ น้องเจแปน น้องลอนดอน น้องปารีส อะไรแบบนี้”

คุณกนิษฐาและสามีอมยิ้ม บอกขอบคุณก่อนออกไปรับยา

ไม่น่าเชื่อว่าอีกหนึ่งเดือนต่อมา คนทั้งสองจะมาหาฉันด้วยเรื่อง “คุณกนิษฐาขาดประจำเดือน”

“มีอาการผิดปกติอย่างอื่นไหมคะ” ฉันถาม แปลกที่คนทั้งคู่มีสีหน้าวิตกกังวลอย่างเห็นได้ชัด

“คัดนมมากเลยค่ะ ประจำเดือนดิฉันไม่เคยขาดมาก่อนเลย” ฝ่ายภรรยาตอบ

“ถ้าอย่างนั้นลองตรวจปัสสาวะดูนะคะว่าตั้งครรภ์ไหม” ทั้งสองคนพยักหน้ารับ

ผลการตรวจน้ำปัสาวะพบว่า คุณกนิษฐาตั้งท้อง เมื่ออธิบายฉันแปลกใจที่คนทั้งสองไม่ได้แสดงอาการดีใจอะไร คุณสุชัยถามว่า “เด็กจะปกติไหมครับคุณหมอ” ฟังดูแปลกๆ ฉันแนะนำต่อว่า

“เดี๋ยวตรวจอัลตราซาวนด์ดูนะคะ ว่าท้องในมดลูกตามปกติหรือเปล่า”

ผลการตรวจพบว่า คุณกนิษฐาตั้งครรภ์ได้หกสัปดาห์ มีตัวอ่อนในโพรงมดลูก หัวใจเต้น “คุณกนิษฐาท้องแล้วค่ะ ท้องได้หกสัปดาห์ หัวใจน้องเต้นแล้วนะคะ” ฉันชี้ให้ดูหัวใจตัวอ่อนที่เต้นตุบๆ

“เด็กจะพิการไหมครับ” เป็นคำถามจากสามีครั้งที่สอง ฉันสงสัยจึงถามว่า

“ทำไมคุณสุชัยจึงกลัวว่าเด็กจะพิการหรือไม่ปกติล่ะคะ” จึงได้คำตอบว่า “ก็ตอนที่มาตัดติ่งเนื้อ คุณหมอให้ยาแก้อักเสบไปกิน ขณะกินเขาคงท้องเลย ผมไปค้นในกูเกิ้ล เขาบอกว่า ยาแก้อักเสบจะทำให้ทารกในครรภ์พิการ”

“เป็นอย่างนั้นเอง” ฉันอุทาน “ยาปฏิชีวนะหรือที่เรียกว่า ยาแก้อักเสบนั้นมีหลายชนิดค่ะ ที่สั่งให้เป็นกลุ่มเพนิซิลลิน (Penicillin) ไม่มีอันตรายต่อการตั้งครรภ์ค่ะ” ฟังแล้วทั้งสองคนจึงยิ้มออก

ในคู่แต่งงานที่มีลูกยาก การพบสูติแพทย์เพื่อตรวจเบื้องต้น อาจเจอสาเหตุเป็นดังหญ้าปากคอก หรือปัญหาเล็กน้อยที่ทำให้มองข้ามไป แต่พอแก้ไขก็สามารถตั้งครรภ์ได้เหมือนในรายนี้

แพทย์หญิงชัญวลี ศรีสุโข