ยาคุมกำเนิดกับความงาม

ยาคุมกำเนิดกับความงาม

ยาเม็ดคุมกำเนิด (Oral contraceptive pill หรือ Birth control pill) นอกจากป้องกันการตั้งครรภ์แล้ว ยังมีประโยชน์ในการรักษา เช่น ช่วยให้ประจำเดือนมาสม่ำเสมอ ช่วยลดอาการปวดประจำเดือน รักษาอาการเยื่อบุโพรงมดลูกงอกผิดบริเวณ นอกจากนี้ยังมีประโยชน์ในด้านความสวยงามอีกด้วย

ในด้านความงาม ยาคุมกำเนิดช่วยลดภาวะการเกิดสิว หน้ามัน ขนดก ดูแลผิวพรรณ เนื่องจากยาคุมกำเนิดมีฮอร์โมนบางตัวออกฤทธิ์ต้านฮอร์โมนแอนโดรเจน ที่เป็นฮอร์โมนเพศชาย ทำให้สิวลดลง ผิวเรียบเนียนขึ้น

สิว เกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น การักษาความสะอาดไม่ดี มีความมันบนใบหน้า หรือเกิดจากการมีฮอร์โมนเพศชายมากกว่าฮอร์โมนเพศหญิง คือ มีฮอร์โมนแอนโดรเจนสูง การรักษาควรแก้ไขตามสาเหตุ เช่น การรักษาความสะอาด ลดความมันบนใบหน้า หรือหากมีฮอร์โมนเพศชายสูง ควรรับประทานยาคุมกำเนิดที่มีฮอร์โมนเอสโรเจน เพื่อต้านฮอร์โมนแอนโดรเจน โดยควรเลือกใช้ยาเม็ดคุมกำเนิด ที่เป็น Ethinyl estradiol แทน Mestranol ที่มีผลข้างเคียงสูง เช่น น้ำหนักตัวเพิ่ม มีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ เป็นต้น โดยยาคุมกำเนิดรุ่นหลังๆ บางตัวมีฤทธิ์ลดการสร้างไขมันที่ต่อมไขมัน จึงช่วยลดสิวที่เกิดจากฮอร์โมนได้

ขนดก เกิดจากการมีฮอร์โมนแอนโดรเจนมากเกินไป ซึ่งมักจะพบเมื่อเริ่มเข้สู่วัยเจริญพันธุ์ เนื่องจากมีการสร้างฮอร์โมนแอนโดรเจนจากรังไข่  และต่อมหมวกไต การรักษาภาวะขนดกจะเริ่มด้วยการใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดเป็นอย่างแรก โดยพิจารณาเลือกใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดเช่นเดียวกับการรักษาสิว จากฮอร์โมน คือ เลือกเป็น Ethinyl estradiol โดยยาเม็ดคุมกำเนิดที่มีฮอร์โมนเอสโตรเจนต่ำให้ผลการรักษาเรื่องขนดกไม่แตกต่างกัน มักเริ่มด้วยสูตรยาที่มีปริมาณ Ethinyl estradiol 30 ถึง 35 ไมโครกรัม ในผู้ป่วยที่มีอายุมากกว่า 40 ปี แนะนำให้ใช้ยาที่มีปริมาณ Ethinyl estradiol 20 ไมโครกรัม และควรลดน้ำหนักร่วมด้วย จะส่งผลในการเพิ่มการตอบสนองต่อความไวของอินซูลิน และช่วยลดปริมาณฮอร์โมนแอนโดรเจนในกระแสเลือดด้วย

ในคนที่รับประทานยาเม็ดคุมกำเนิดแล้วน้ำหนักตัวขึ้น ควรเลือกยาเม็ดคุมกำเนิดที่มี Drospirenone (ดรอสไพรีโนน) สารช่วยในการขับน้ำลดอาการบวมน้ำ ทำให้น้ำหนักไม่เพิ่มขึ้น

อย่างไรก็ตามยาเม็ดคุมกำเนิดมีข้อห้ามใช้ในผู้ที่กำลังตั้งครรภื ผู้ที่ภาวะลิ่มเลือดอุดตันที่ขา ที่ปอด ผู้ที่มีโรคหลอดเลือดหัวใจ โรคลิ้นหัวใจผิดปกติ หรือภาวะสมองขาดเลือดอย่างเฉียบพลัน ผู้ที่มีโรคตับ โรคไต มะเร็งเต้านม เนื้องอกเต้านม เบาหวานที่มีความผิดปกติของหลอดเลือด เป็นต้น ดังนั้น ก่อนใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดด้านความงาม ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาทุกครั้ง

ภญ.จิตตวดี กมลพุทธ