อาหารบำบัดอาการผมหลุดร่วง

อาหารบำบัดผมร่วง

เคยหรือไม่ที่ทุกครั้งอาบน้ำสระผมหรือเอามือสางผม จะมีเส้นผมหลุดติดมือมาด้วย เวลานอนก็มักพบเส้นผมร่วงหล่นตามหมอนและที่นอน หรืออาจติดตามเสื้อผ้า ปัญหานี้ไม่เพียงสร้างความหนักใจแก่เจ้าของผม โดยเฉพาะหนุ่มๆ แต่สำหรับคนรอบข้างก็อาจจะเหนื่อยใจเช่นกันที่ต้องเห็นเศษผมตามพื้นและเฟอร์นิเจอร์ต่างๆ

นายแพทย์สุพรรณ ศรีธรรมมา อดีตอธิบดีกรมการแพทย์ เคยให้สัมภาษณ์ประเด็นผมไว้ว่า ปกติคนเราจะมีเส้นผมประมาณ 80,000 – 1,200,000 เส้น ทุกวันผมจะยาวขึ้นเฉลี่ย 0.35 มิลลิเมตร ผมแต่ละเส้นจะมีอายุขัยประมาณ 2-6 ปี จากนั้นจะหลุดร่วงไปเอง จึงไม่ใช่เรื่อแปลกที่เราจะพบว่าผมร่วมทุกวัน แต่เมื่อใดที่ผมร่วงมากกว่า 50 เส้นต่อวันนั่น อาจเป็นสัญญาณผิดปกติบางอย่าง ควรไปพบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อหาสาเหตุทันที

ผมร่วงเกิดได้หลายสาเหตุ

ผมร่วงมีได้หลายสาเหตุ เช่น กรรมพันธุ์ ภาวะเส้นผมหยุดเจริญทันที ซึ่งกรณีนี้จะพบได้ในหญิงหลังคลอด ภาวะหลังหมดประจำเดือน หลังลดน้ำหนัก การเจ็บป่วยเรื้อรัง เช่น โรคไตเรื้อรัง โรคซิฟิลิส โรค SLE (โรคพุ่งพวง) โรคไฮโปไทรอยด์  ติดเชื้อราที่หนังศีรษะ หลังผ่านเหตุการณ์เสียเลือดมาก เช่น ผ่าตัดใหญ่ บริจาคเลือด เป็นต้น บางครั้งการกินยาบางชนิด เช่น ยาคุมกำเนิดบางชนิด ยาต้านการแข็งตัวของเลือด ยาเคมีบำบัด ยากันชัก ยาลดความดัน ยาลดไขมัน ก็ส่งผลทำให้ผมร่วงได้เช่นกัน นอกจากนี้ความเครียด หรือแม้แต่การรวบผมที่แน่นมากเกินไปตลอดเวลา ก็ส่งผลให้ผมร่วงได้เช่นกัน

การลดน้ำหนักโดยการอดอาหารหรือการลดน้ำหนักที่เร็วเกินไป เป็นปัจจัยที่สำคัญประการหนึ่งที่กระตุ้นให้ผมร่วงได้ มีรายงานพบว่าเมื่อลดน้ำหนักได้ประมาณ 15 ปอนด์ หรือราวๆ 6-7 กิโลกรัม กลุ่มตัวอย่างจะเริ่มมีปัญหาผมร่วง และอาการผมร่วงจะดีขึ้นหลังจากที่น้ำหนักตัวเริ่มคงที่ ดังนั้น ผู้ที่อยู่ในช่วงลดน้ำหนักควรลดอย่างถูกต้องและค่อยเป็นค่อ่ยไป หากไม่แน่ใจควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญก็จะช่วยป้องกันปัญหาสุขภาพอื่นๆ ที่จะตามมาได้

เส้นผมบอกปัญหา

รู้หรือไม่ว่าสุขภาพผมสามารถบอกสุขภาวะด้านโภชนาการของเราได้ ผมที่สุขภาพดีต้องเงางามไม่แห้งเปราะง่าย สีผมปกติไม่จางลงจากเดิม ไม่ร่วงหลุดง่าย ผู้เขียนอยากให้ผู้อ่านลองทดสอบไปพร้อมๆ กัน เมื่อลองเอามือสางผม โดยสุ่มสางทั้ง 5 ครั้ง ในตำแหน่งที่ต่างกันรอบศีรษะ หากมีผมร่วงติดมือมาด้วยมากกว่า 3 ครั้ง นั่นแสดงว่าคุณอาจกำลังขาดโปรตีน ไบโอติน หรือสังกะสีอยู่ จึงไม่ใช่เรื่องแปลกที่ผู้เชี่ยวชาญทางด้านโภชนาการและแพทย์ผิวหนัง หลายท่านจะมีความเห็นตรงกันว่า การกินอาหารที่สมดุลและมีส่วนผสมของโปรตีน ธาตุเหล็ก และสารอาหารที่ลงตัว ช่วยให้เรามีสุขภาพดี และรู้สึกว่าสุขภาพผมดีขึ้น ดังนั้นในช่วงที่ผมร่วงการเติมสารอาหารบำรุงผมด้วยอาหารดีๆ สักจานก็เป็นอีกหนึ่งวิธีที่ไม่ควรมองข้าม

โภชนาการช่วยหยุดผมร่วงได้อย่างไร?

จริงๆ แล้วผมเป็นส่วนหนึ่งของผิวหนัง ประกอบด้วยเซลล์หนังกำพร้าที่บรรจุสารเคอราติน ซึ่งเป้นโปรตีนแข็งๆ เอาไว้ ผมจึงต้องการสารอาหารโปรตีน โดยเฉพาะกรดอะมิโนไลซีน (l-lysine) ซึ่งพบมากในเนื้อแดง ถั่ว ไข่ นม สำหรับใช้ในการเจริญเติบโต และต้องการวิตามินเกลือแร่เช่นเดียวกับเซลล์อื่นๆ ในร่างกาย นายแพทย์ Paradi Mirmirani แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านผิวหนัง และเป็นสมาชิกของ North American Hair Research Society กล่าวไว้ใน Hair Research Society ว่าทุกวินาทีมีเส้นผมเกือบ 90% กำลังเจริญเติบโต การเจริญเติบโตนี้จะดำเนินต่อเนื่อง 2-3 ปี หลังจากนั้นจึงหยุดพักก่อนที่จะร่วงแล้วถูกแทนที่ด้วยผมชุดใหม่ ถ้าช่วงนี้ร่างกายได้รับโปรตีนไม่เพียงพอ ก็ทำให้จำนวนเส้นผมใหม่ที่สร้งาขึ้นน้อยกว่าผมที่หลุดร่วง หากเป็นเช่นนี้บอ่ยๆ ผมเราก็จะบางลงได้

แต่เดี๋ยวก่อน!!! โปรตีนไม่ใช่สารอาหารพระเอกตัวเดียวนะคะ ที่จะทำให้ผมสุขภาพดี ยังมีสารอาหารอื่นๆ ที่สำคัญอีก ได้แก่ ธาตุเหล้ก วิตามินอี ซีลีเนียม สังกะสี ทองแดง แมกนีเซียม ไบโอติน วิตามินบี 12 เพราะหากขาดธาตุอาหารเหล่านี้ก็ส่งผลต่อการนำโปรตีนไปสร้างเป็นเส้นผมได้ โดยเฉพาะธาตุเหล็ก หากได้รับไม่เพียงพอแล้ว ก็อาจทำให้ผมร่วงได้อีกด้วย โดยเฉพาะสาวๆ ทั้งหลาย จากสถิติพบว่ามากกว่า 90% ของผู้หญิงที่มีระดับตัวเก็บธาตุเหล็กในร่างกาย (Ferritin) ต่ำกว่า 70 ug/L นั้นจะมีผมบางลง ทั้งนี้เพราะธาตุเหล็กช่วยขนส่งออกซิเจนไปเลี้ยงเซลล์ต่างๆ ในร่างกายรวมถึงเซลล์บนหนังศ๊รษะแหล่งอาหารที่มีธาตุเหล็กสูง ได้แก่ เครื่องใน ไข่แดง หอยนางรม หอยแครง เนื้อแดง เนื้อหมู ผักใบเขียว ถั่วธัญพืชเมล็ดแห้งต่างๆ แต่ปัญหาคือธาตุเหล็กจากพืชหรือการกินเนื้อสัตว์ที่มีธาตุเหล็กสูงร่วมกับผักต่างๆ อาจทำให้ประสิทธิภาพการดูดซึมธาตุเหล็กลดลง ทางออกที่ดีวิธีหนึ่งคือ ให้กินอาหารที่มีธาตุเหล็กสูงร่วมกับอาหารที่มีวิตามินสูง เช่น น้ำมะนาว น้ำผลไม้ หรือผลไม้ เช่น ฝรั่ง ส้ม ก็จะช่วยเพิ่มอัตราการดูดซึมธาตุเหล็กได้

ส่วนอาหารที่มีผลทำลายสุขภาพผม ควรหลีกเลี่ยง ได้แก่ อาหารที่มีดัชนีน้ำตาลสูง (High glycemic index) เช่น น้ำตาล น้ำอัดลม ขนมหวาน ข้าวแป้งที่ผ่านการขัดสี เนื่องจากอาหารเหล่านี้กระตุ้นให้ร่างกายหลั่งฮอร์โมนอินซูลินเพิ่มขึ้น ส่งผลให้ผมร่วงได้ นอกจากนี้ศูนย์การแพทย์แห่งมหาวิทยาลัยแม่รี่แลนด์ สหรัฐอเมริกา ได้แนะนำให้หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และสารกระตุ้นอื่นๆ ที่ทำให้ผมหลุดร่วง ได้แก่ การสูบบุหรี่ และการกินสารคาเฟอีน ซึ่งพบได้ในเครื่องดื่มชา กาแฟ โกโก้ น้ำอัดลมประเภท โคล่า รวมถึงเครื่องดื่มชูกำลังต่างๆ

สำหรับการกินวิตามินเสริม ไม่แนะนำให้เสริมในรายที่ไม่ได้รับการตรวจยืนยันจากแพทย์ว่าขาดสารอาหารชนิดนั้นๆ เนื่องจากผลการศึกษาเรื่องปัจจัยทางโภชนาการที่มีผลต่อผมร่วง ตีพิมพ์ในวารสาร Clinical and Experimental Dermatology นั้นพบว่า การได้รับสารอาหารเสริมที่มากเกินจำเป็น เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ผมร่วงได้

ดังนั้น อาหารที่ดีต่อเส้นผมก็คือ อาหารสมดุลครบ 5 หมู่ โดยเราอาจเลือกรับประทานเนื้อสัตว์ 1 ใน 4 ของมื้ออาหาร หรือเวลาสั่งข้าวราดแกงควรเลือกกับข้าวที่เป็นเนื้อสัตว์มื้อละ 1 อย่าง ที่เหลือคือผัก แล้วเสริมของว่างเป็นผลไม้ ขนมที่ทำจากถั่วธัญพืช เช่น ถั่วตัด เต้าส่วน ถั่วแปบ ขนมไส้ถั่ว เมล็ดทานตะวันอบ ถั่วคั่ว ถั่วอบ เพียงเท่านี้สุขภาพผมก็จะเปล่งประกายเงางามจากภายในสู่ภายนอกได้

อ.เอกหทัย แซ่เตีย

นักกำหนดอาหาร