พวงชมพูดอกขาว สมุนไพรคลายความเครียด

พวงชมพู อร่อย คลายเครียด

พวงชมพู เป็นไม้เลื่อยเนื้อแข็ง รากมีหัว ดอกมีสีชมพูเข้ม พบบ้างที่เป็นสีขาว ส่วนของเถาและรากนำมาต้มน้ำดื่ม มีฤทธิ์กล่อมประสาท ช่วยให้ผ่อนคลาย เป็นยาช่วยให้หลับสบาย

ตำราสมุนไพรไทยหลายเล่มต่างระบุเป็นเสียงเดียวกันว่า “พวกชมพูดอกขาว” เป็นสมุนไพรที่มีสรรพคุณในการคลายเครียด ช่วยให้ผ่อนคลาย วิธีใช้ทำได้ง่ายๆ โดยนำเถาแห้งของพวงชมพูดอกขาวมา 1 กำมือ หรือใช้รากแห้งครึ่งกำมือ ต้มกับน้ำ 4 ถ้วย เคี่ยวให้เหลือน้ำประมาณ 2 ถ้วย จากนั้นนำมาดื่มครั้งละ 3 ช้อนโต๊ะก่อนนอน เพียงเท่านี้ ความเครียด ความหงุดหงิด และความกังวลต่างๆ ก็จะค่อยๆ ผ่อนคลายหายไป อารมณ์จะแจ่มใสขึ้น สุขภาพจิตและสุขภาพกายก็จะดีขึ้นตามมาในที่สุด

ผลลัพธ์การทดลอง

จากการศึกษาองค์ประกอบทางเคมีของสารสกัดเอทานอลจากดอกไม้ 4 ชนิด คือ ดาวเรือง ดาวกระจาย พวงชมพู และเฟื่องฟ้า ซึ่งเป็นดอกไม้ที่ประชาชนในแถบภาคเหนือของไทย นำมารับประทานเป็นอาหารพบว่า ส่วนใหญ่เป็นพวกกรดฟีนอลิกและฟลาโวนอยด์ โดยดอกดาวเรืองจะมีกรดฟีนอลิกสูงกว่าดอกอื่นๆ ประมาณ 3-4 เท่า

ในการทดลองฤทธิ์ในการยับยั้งการแบ่งตัวของเซลล์มะเร็งลำไส้ HT-29 เซลล์มะเร็งกระเพาะอาหาร และเซลล์มะเร็งท่อน้ำดี BL-13 พบว่าสารสกัดจากดอกดาวเรือง พวงชมพู และเฟื่องฟ้า มีฤทธิ์ยับยั้งการแบ่งตัวของเซลล์มะเร็งทั้ง 3 ชนิดได้ ในขณะที่สารสกัดจากดอกดาวกระจายไม่มีผล โดยสารสกัดจากดอกดาวเรืองจะมีฤทธิ์ดีที่สุดในการยับยั้งการแบ่งตัวของเซลล์มะเร็งลำไส้ ขณะที่สารสกัดจากดอกพวงชมพูจะมีฤทธิ์ดีที่สุดต่อเซลล์มะเร็งกระเพาะอาหาร และมะเร็งท่อน้ำดี

การศึกษานี้แสดงให้เห็นถึงประโยชน์ของสารสกัดจากดอกไม้ที่รับประทานได้ในประเทศไทย โดยมีผลในการต้านอนุมูลอิสระและยับยั้งเซลล์มะเร็ง

เมนูแนะนำ

นอกจากสรรพคุณทางยาแล้ว ดอกพวงชมพูยังสามารถนำมารับประทานเป็นอาหารได้อีกด้วย โดยนำช่ออ่อนหรือดอกมาลวกจิ้มน้ำพริก บ้างก็นำมาชุบแป้งทอด

พวงชมพูชุบแป้งทอด

เครื่องปรุง

• ดอกพวงชมพู อาจใช้ดอกไม้ชนิดอื่นด้วยก็ได้ เช่น เข็ม อัญชัญ โสน เฟื่องฟ้า ลั่นทม แค ทองหลาง ฯลฯ

• แป้งสำหรับทอด

• น้ำเปล่า

• น้ำมัน

วิธีทำ

• ล้างดอกไม้ทุกชนิดให้สะอาดด้วยน้ำผสมเกลือ แล้วล้างด้วยน้ำสะอาดอีกครั้ง ผึ่งให้สะเด็ดน้ำ

• ดอกพวงชมพูให้ตัดเกสรทั้งตัวผู้และตัวเมียออกก่อน ส่วนดอกไม้ชนิดอื่นๆ ก็จัดให้เหมาะสมตามแต่ชนิด

• ผสมแป้งกับน้ำเย็น ระวังอย่าให้ข้นเกิน แค่ให้จุ่มดอกไม้ติดก็พอ หากข้นเกินไป แป้งจะหนา กลบดอกไม้ ทำให้ไม่ได้ทรงดอกไม้ และได้รับประทานแป้งมากกว่าดอกไม้

• ตั้งกระทะ ใส่น้ำมันพอร้อน นำดอกไม้ชุบแป้งลงทอด พอแป้งสุกตักขึ้นวางบนกระดาษซับน้ำมัน

• รับประทานพร้อมซอสพริกหรือซอสมะเขือเทศก็ได้

พวกชมพูมีทั้งชนิดดอกสีชมพูและดอกสีขาว สามารถนำมารับประทานได้ทั้ง 2 ชนิด

รู้ไว้ใช่ว่า

พวงชมพู

• ภาคกลาง เรียก พวงนาค

• กรุงเทพฯ เรียก ชมพูพวง

• ปัตตานี เรียก หงอนนาค

จัดอยู่ในวงศ์เดียวกับผักไผ่ เป็นพืชท้องถิ่นของเม็กซิโก และเป็นพรรณไม้นำเข้ามา พบได้ในทุกภาคของประเทศไทย ออกดอกและติดผลเป็นช่วงตลอดทั้งปี

ศ.ดร.ภก. วงศ์สถิต ฉั่วกุล