วิตามินเพื่อคุณแม่ตั้งครรภ์และหลังคลอด

วิตามินเพื่อคุณแม่ตั้งครรภ์และหลังคลอด

เมื่อตั้งครรภ์แล้ว ร่างกายคุณแม่จะมีการเปลี่ยนแปลงหลายอย่างเกิดขึ้น ผู้ช่วยศาสตราจารย์อาณดี นิติธรรมยง สถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล อธิบายสรุปไว้ว่า

ระหว่างตั้งครรภ์มีการเปลี่ยนแปลงต่างๆ เกิดขึ้นในร่างกายคุณแม่ เช่น การสร้างเนื้อเยื่อของทั้งแม่และลูก น้ำหนักตัวของคุณแม่จะเพิ่มขึ้นประมาณ 10-15 กิโลกรัม ถ้าน้ำหนักเพิ่มมากเกินไปจะส่งผลเสีย เนื่องจากเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคความดันโลหิตสูง

นอกจากนี้ยังมีการเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนชนิดต่างๆ ส่งผลให้เกิดอาการแพ้ท้อง เช่น อาเจียน เวียนศีรษะ ท้องผูก หงุดหงิด อ่อนเพลียได้

คุณหมอธิดากานต์แนะนำเพิ่มเติมว่า

“ผู้หญิงตั้งครรภ์ไม่ควรกินตามใจปาก เพราะจะส่งผลเสียต่อลูก ถ้าแม่มีน้ำหนักมากหรืออ้วนเกินไป ลูกก็มีแนวโน้มอ้วนด้วย และมีความเสี่ยงเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์ได้ เนื่องจากระหว่างตั้งครรภ์ ฮอร์โมนอินซูลินจะไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ดีนัก”

“ส่วนหลังคลอดก็ต้องกินอาหารสุขภาพเช่นกัน เพราะต้องนำสารอาหารไปใช้ในการสร้างน้ำนม รวมถึงต้องฟื้นฟูสุขภาพจากการเสียเลือดระหว่างคลอด ซึ่งมีทั้งการผ่าตัดคลอดและคลอดเอง”

วิตามินธรรมชาติ คุณหมอธิดากานต์แนะนำสารอาหารสำหรับคุณแม่ตั้งครรภ์และหลังคลอด ดังนี้

• โปรตีน ช่วยให้การเจริญเติบโตของทารกเป็นปกติ การพัฒนาของสมองมีความสมบูรณ์ เน้นให้กินโปรตีนจากเนื้อปลา เลี่ยงการกินไส้กรอก เบคอน หรือเนื้อสัตว์แปรรูปทั้งหลาย

• แคลเซียมและวิตามินดี เป็นสารอาหารที่สำคัญต่อการสร้างกระดูกของทารก ซึ่งส่วนใหญ่เรามักได้รับแคลเซียมจากนมวัว แต่หากพบว่าคนในครอบครัวมีประวัติภูมิแพ้สามารถเปลี่ยนจากการดื่มนมวัว เป็นการดื่มนมถั่วเหลืองหรือนมอัลมอนด์แทนได้

• ธาตุเหล็ก เป็นองค์ประกอบสำคัญของสารฮีโมโกลบิน ซึ่งอยู่ในเม็ดเลือดแดง ทำหน้าที่พาออกซิเจนไปส่งตามเซลล์และทำหน้าที่ร่วมกับเอนไซม์ในการสร้างพลังงานให้แก่เซลล์ จึงมีความจำเป็นมากต่อสุขภาพของผู้หญิงในช่วงครั้งครรภ์และหลังคลอด พบในงาดำ หอยกาบ ลูกพืชแห้ง ธัญพืช หอยนางรม ถั่วดำเมล็ดแห้ง ข้าวโอ๊ต ซึ่งควรกินร่วมกับอาหารที่มีวิตามินซีสูง เช่น ผักและผลไม้สด จะช่วยให้ร่างกายดูดซึมธาตุเหล็กจากพืชได้ดีขึ้น

• กรดโฟลิก เป็นสารอาหารจำเป็นในช่วง 3 เดือนแรกของการตั้งครรภ์ เพราะจะช่วยป้องกันภาวะพิการแต่กำเนิด  โดยกรดโฟลิกพบในผักใบเขียวเข้ม ถั่วต่างๆ ธัญพืชไม่ขัดสี ส้ม สตรอว์เบอร์รี่

นอกจากนี้คุณหมอประมวลยังแนะนำให้คุณแม่ตั้งครรภ์กินสารอาหาร ดังนี้

• ไอโอดีน หากคุณแม่ตั้งครรภ์ขาดไอโอดีนจะทำให้พัฒนาการสมองของทารกผิดปกติ ทารกอาจเกิดมาปัญญาอ่อน หูหนวก การทำงานของกล้ามเนื้อไม่ประสานกัน โดยพบไอโอดีนในอาหารทะเลและเกลือทะเล

วิตามินเสริม

คุณหมอประมวลแนะนำวิตามินเสริมสำหรับคุณแม่ตั้งครรภ์ ดังนี้

“แนะนำให้กินกรดโฟลิก วันละ 300-400 ไมโครกรัม จนครบ 3 เดือน พอถึงเดือนที่ 4 แพทย์จะเป็นผู้วินิจฉัยให้กินวิตามินรวม ซึ่งอาจประกอบไปด้วยวิตามินบีคอมเพล็กซ์ ธาตุเหล็ก ไอโอดีน แคลเซียม วิตามินซี แมกนีเซียม ซึ่งรวมกันอยู่ใน 1 เม็ด เพื่อบำรุงร่างกายและเตรียมพร้อมสำหรับการสร้างน้ำนม ซึ่งต้องขึ้นอยู่กับการวินิจฉัยของแพทย์”

นอกจากนี้คุณหมอประมวล ยังย้ำว่า วิตามินที่ห้ามกินเด็ดขาดระหว่างการตั้งครรภ์คือ วิตามินเอ เพราะอาจทำให้ทารกพิการได้

คุณหมอธิดากานต์เสริมว่า

“หากพบว่าคุณแม่หลังคลอดมีภาวะขาดธาตุเหล็ก เนื่องจากสูญเสียเลือดจากการผ่าตัด คุณหมอจะเป็นผู้วินิจฉัยให้กินธาตุเหล็กชนิดเม็ดเสริม เพื่อชดเชยการสูญเสียธาตุเหล็ก ซึ่งขึ้นอยู่กับว่าร่างกายขาดธาตุเหล็กระดับใด แต่ไม่ควรซื้อมากินเอง เนื่องจากหากมีธาตุเหล็กปริมาณสูงเกินไปจะส่งผลเสียต่อสุขภาพ”