วางตนให้พอเหมาะ สุดยอดวิถีชีวิต

วางตนให้พอเหมาะ สุดยอดวิถีชีวิต

คราวหนึ่ง จวงจื๊อ (หนึ่งในศิษย์เอกของเล่าจื๊อ ผู้นำลัทธิเต๋า) กับลูกศิษย์เดินทางผ่านต้นไม้ใหญ่ต้นหนึ่ง ที่มีกิ่งก้านสาขาแผ่คลุมไปไกล แต่คนตัดต้นไม้ไม่มีใครสนใจ จวงจื๊อ ประหลาดใจจึงแวะเข้าไปถามคนตัดต้นไม้คนหนึ่ง เขาตอบว่า ต้นไม้เนื้อไม่ค่อยดี ใช้ทำประโยชน์อะไรก็ไม่ได้

จวงจื๊อจึงชี้ให้ศิษย์ดูว่า “ต้นไม้ต้นนี้มันไม่มีประโยชน์ มันจึงสามารถรอดอันตราย ไม่ถูกโค่น”

เมื่อเดินทางผ่านป่าออกมาแล้ว จวงจื๊อได้แวะพักที่บ้านเพื่อนคนหนึ่ง เพื่อนเก่าเจ้าของบ้านดีอกดีใจที่ได้พบจวงจื้อ จึงสั่งให้คนไปฆ่าห่านเอามาเลี้ยงดูปูเสื่อจวงจื๊อกับศิษย์ผู้ติดตาม

คนใช้ถามนายว่า “มีห่านอยู่สองตัว ตัวหนึ่งร้องได้ อีกตัวร้องไม่ได้ จะให้ฆ่าตัวไหน”

นายตอบว่า “ฆ่าตัวที่ร้องไม่ได้นั่นแหละ”

วันรุ่งขึ้นศิษย์ถามจวงจื๊อว่า

“เมื่อวานท่านอาจารย์บอกว่า เพราะต้นไม้ต้นนั้นมันไม่ค่อยดี ไม่มีประโยชน์ จึงรอดตัวอยู่ได้โดยสวัสดี แต่ในกรณีห่านสองตัว ตัวที่ร้องไม่ได้ ไม่มีประโยชน์กลับถูกฆ่า จึงใคร่ถามท่านอาจารย์ว่า ระหว่าง มีประโยชน์กับไร้ประโยชน์ อาจารย์จะเลือกเอาฝ่ายไหน”

จวงจื๊อกล่าวว่า

“จงอยู่ท่ามกลางระหว่างประโยชน์กับไร้ประโยชน์ จงทำตนดังพญามังกรเถิด บัดเดี๋ยวก็สำแดงตนให้ปรากฏ บัดเดี๋ยวก็หลบหายเข้าไปในกลีบเมฆ ปรับปรุงตนให้เหมาะสมกับธรรมชาติ สามารถยืดหยุ่นได้”

“ไม่ทำตัวโดดเด่นสูงจนเขาอิจฉา และไม่ทำตัวไร้ค่าเสียจนเขาต้องขจัดทำลาย”