
© 2017 Copyright - Haijai.com
โรคซึมเศร้า ไม่ผิดที่อยากตาย
นอกจากไม่ผิดที่คนเราจะเศร้าแล้ว ยังไม่ผิดที่คนเราจะอยากตาย เวลาพบคนที่คิดฆ่าตัวตาย ขอให้รู้ว่ามีความคิดหลากหลายวนเวียนในสมองและจิตใจของเขา และตัวเขาเองก็ไม่รู้ด้วยว่าตนเองอยากได้หรืออยากทำอะไรกันแน่
เริ่มตั้งแต่อยากฆ่าตัวตายจริงๆ อันนี้ส่วนหนึ่งเป็นเพราะเขาเป็นโรคซึมเศร้าจริงๆ แต่ก็ไม่ใช่เสียทั้งหมด ผู้ป่วยโรคอารมณ์แปรปรวน (Bipolar Disorder) และผู้ป่วยโรคจิตเภท (Schizophrenia) เป็นผู้ป่วยอีก 2 ประเภทที่คิดและลงมือฆ่าตัวตายเร็วมาก ดังนั้นการให้ยาต้านอารมณ์เศร้าในผู้ป่วยที่คิดฆ่าตัวตาย จึงมิใช่คำตอบเดียว
หลายคนมิได้อยากฆ่าตัวตายจริงๆ เพียงแค่อยากตาย (Death Wish) ชีวิตที่เป็นอยู่นั้นทุกข์มากและไม่มีทางออกจึงอยากตาย แต่จะให้ลงมือจริงๆ นั้นไม่ได้อยากทำ ถ้าเรามีเวลาพูดคุยกับคนที่อยากตาย เปิดโอกาสให้เขาระบายความคับข้องใจ และพูดคำว่าอยากตายออกมา ส่วนใหญ่เขาจะได้สติเองว่าอันที่จริงก็ยังพอทนได้
หลายคนมิได้อยากตายด้วยซ้ำไป เพียงแค่อยากหายตัวไปจากชีวิตที่เป็นอยู่ มีตั้งแต่หายไปไหนก็ไม่รู้ ไม่ชัดเจนว่าจะหายไปไหน กับประเภทที่พูดความในใจได้ว่า อยากหายไปจากครอบครัวและงานที่ทำอยู่ หายไปจากคนที่รัก หายไปจากคนที่แค้น หายไปจากลูกๆ ที่แสนน่ารักและวุ่นวาย แต่เขาไม่ได้อยากตายจริงๆ ด้วยซ้ำไป อย่าว่าแต่จะลงมือฆ่าตัวตายเลย
หลายคนมิได้อยากจะหายตัว เขาแค่อยากนอนหลับยาวๆ หลับสัก 3 วัน 3 คืนกำลังดี กลุ่มนี้จะเลือกกินยาอะไรสักกำหนึ่ง แน่นอนว่าจิตใจชั่วขณะที่โยนยาเข้าปาก แล้วดื่มน้ำตามนั้น มีความสับสนระหว่างต้องการฆ่าตัวตาย อยากตาย อยากหายไป และอยากนอนหลับ แต่จิตใจส่วนลึกนั้นยังมิได้ต้องการที่จะตายจริงๆ ดังนั้น ถ้าเพียงกินยานอนหลับสักกำมือก็มั่นใจได้ว่าไม่ตายแน่ๆ แต่ถ้าเผลอไปกินยาหรือสารเคมีที่อันตรายมากกว่ายานอนหลับ ก็จะเกิดเหตุการณ์เรียกชีวิตคืนไม่ได้ บ้านทุกบ้านจึงควรเก็บยาและสารเคมีอันตรายในที่ที่หยิบได้ยาก
ความคิดฆ่าตัวตายมักถาโถมใส่คนเราเป็นลูกคลื่นเสมอ มิได้คงอยู่ตลอดไป มีขึ้นและมีลง ปัญหามักเกิดเวลาที่ลูกคลื่นมาแล้ว คนนั้นหยิบฉวยอายุสังหารได้ง่าย เช่น มีปืน ยิงปืนเป็น และรู้ที่เก็บปืนในบ้าน เป็นต้น
เช่นเดียวกัน หากบ้านอยู่บนคอนโดมิเนียมสูง ชั่วขณะที่คลื่นยักษ์แห่งความคิดฆ่าตัวตายโหมกระหน่ำ หากเขาเปิดหน้าต่างได้เร็ว ก็มีโอกาสกระโดดลงมาได้มาก แต่ถ้ามีสิ่งกีดขวางหลายชั้นกว่าจะไปถึงหน้าต่าง หรือว่าหน้าต่างใส่กลอนแล้วล็อคด้วยกุญแจสองชั้น กว่าเขาจะหาลูกกุญแจทั้งสองดอกพบ ก็เลิกคิดฆ่าตัวตายไปแล้ว
อยากอะไรก็ไม่รู้ ระหว่างอยากนอนหลับ อยากหายตัวไป อยากตาย และคิดฆ่าตัวตายจริงๆ ระหว่างที่ไม่รู้จะเอายังไงกันแน่แล้ว เดินหายานอนหลับก็ไม่พบ หาน้ำยาอะไรสักอย่างก็หายาก เรียกว่ากว่าจะหาพบก็ได้สติคืนมา ปัญหาบ้านเราคือส่วนใหญ่จะทิ้งยารักษาโรคประเภทต่างๆ และน้ำยาสารพัดชนิดให้หยิบฉวยได้ง่ายตามใจชอบเสียมาก
ความคิดฆ่าตัวตายมิได้เกิดขึ้นแก่ผู้ป่วยโรคซึมเศร้าเท่านั้น แต่เกิดในผู้ป่วยโรคอารมณ์แปรปรวนและโรคจิตเภทได้ไม่น้อย แท้จริงแล้วเกิดขึ้นกับพวกเราทุกคนที่ไม่ป่วยเป็นอะไรเลยได้เสมอๆ
คนทั่วไปคิดอยากตาย หรือแม้แต่คิดฆ่าตัวตายได้ บางเวลามิใช่เรื่องน่ากลัวหรือเรื่องผิดปกติ ชีวิตคนทั่วไป มิได้ราบเรียบเหมือนน้ำนิ่งตลอดไป มีบางช่วงขณะที่มีทุกข์แสนสาหัสจนท้อแท้ และไม่อยากมีชีวิตอยู่ แต่นั้นก็เป็นเรื่องธรรมดาอยู่ดี ให้มันผ่านมาและผ่านไปเหมือน “อารมณ์เศร้า” และ “ความเศร้า” ดังที่เล่าให้ฟังตอนที่แล้ว
มันจะเป็นปัญหาเมื่อเราคิดว่ามันไม่ธรรมดา มันผิดปกติมาก หรือเราบ้าไปแล้วแน่ๆ ต่างหาก ที่ควรจะทำคือ ล้มแล้วก็ต้องลุกได้ อารมณ์เศร้าเป็นเรื่องธรรมดา ความคิดฆ่าตัวตายเป็นเรื่องธรรมดา ผ่านมาแล้วผ่านไปได้ แต่ก็ต้องเข้มแข็งมากพอที่จะลุกขึ้นยืนใหม่ได้ด้วยเสมอ
หากไม่ปล่อยอะไรผ่านไปเลย อีกทั้งไม่ยอมรับเรื่องที่เกิดขึ้น คิดวนเวียนเรื่องที่ผิดหวังและเป็นทุกข์ซ้ำซากมากกว่า 3-6 เดือน เอาแต่โทษตนเองหรือไม่ก็โทษคนอื่นไม่สิ้นสุด เช่นนี้ก็จะมิใช่เรื่องธรรมดา สักวันหนึ่งก็จะกลายเป็นผู้ป่วยโรคซึมเศร้าเต็มรูปแบบสมใจ
นพ.ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์
จิตแพทย์
(Some images used under license from Shutterstock.com.)