ปากแห้งต้นเหตุของการเกิดฟันผุจริงหรือ

ปากแห้งต้นเหตุของการเกิดฟันผุจริงหรือ

ภาวะปากแห้ง (Xerostomia, Dry Mouth) คือ ภาวะที่มีความผิดปกติของต่อมน้ำลาย ทำให้มีการผลิตน้ำลายได้ลดลง ซึ่งภาวะนี้เป็นได้ทั้งชั่วคราว และถาวร โดยเกิดได้จากหลากหลายสาเหตุ เช่น การติดเชื้อของต่อมน้ำลาย กลุ่มอาการโจเกรน (Sjogren’s Syndrome) การฉายรังสีรักษาบริเวณศีรษะและลำคอ โรคของต่อมน้ำลายในผู้ป่วย HIV โรคเบาหวาน ภาวะทุพโภชนาการ ผลข้างเคียงจากการรับประทานยาบางกลุ่ม ได้แก่ ยารักษาโรคซึมเศร้ากลุ่มไตรไซคลิก (Tricyclic Antidepressants) ยารักษาอาการทางจิต (Antipsychotics) ยารักษาพาร์กินสัน (Antiparkinsoniandrugs) ยาเคมีบำบัดในผู้ป่วยมะเร็ง (Chemotharapy drugs) ยาแก้คลื่นไส้อาเจียน (Anyiemetics) ยาเบต้าบลอกเกอร์ (Beta blockers) ยาแก้แพ้แอนตี้ฮีสตามีน (Antihistamines) หรือแม้แต่ในคนสูงอายุ ก็มักพบว่ามีการผลิตน้ำลายลดลง

ซึ่งจริงๆ แล้ว น้ำลายมีบทบาทสำคัญกับกระบวนการเกิดฟันผุอย่างมาก โดยน้ำลายจะทำหน้าที่ปรับสมดุลความเป็นกรดด่างให้กับสภาวะในช่องปาก ช่วยหล่อลื่นเพื่อป้องกันการยึดเกาะและยับยั้งการเติบโตของแบคทีเรียบนตัวฟันได้อีกด้วย เมื่อช่องปากมีสภาวะเป็นกรด กล่าวคือมี pH ต่ำกว่าค่าวิกฤต แบคทีเรียเป็นสาเหตุของฟันผุจะเจิรญเติบโตได้ดี และเกิดการละลายแร่ธาตุแคลเซียม ฟอสเฟตออกจากผิวฟัน จึงเพิ่มโอกาสเสี่ยงในการเกิดฟันผุ ซึ่งน้ำลายจะช่วยปรับความเป็นกรดด่างให้เข้าสู่สภาวะปกติ นอกจานี้น้ำลาย ซึ่งมีประจุของแคลเซียมและฟอสเฟตอยู่ จะช่วยคืนแร่ธาตุกลับเข้าสู่ผิวฟัน เพื่อซ่อมแซมฟันในส่วนที่เกิดการละลายของแร่ธาตุ

ดังนั้น ผู้ที่มีภาวะปากแห้งอย่างเรื้องรัง จึงมีโอกาสเสี่ยงที่จะเกิดฟันผุสูงขึ้น จำเป็นต้องได้รับการดูแลสุขภาพช่องปากอย่างใกล้ชิด ควบคุมการบริโภคน้ำตาล และนอกจากนี้ควรใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีองค์ประกอบของแคลเซียม ฟอสเฟต ร่วมกับฟลูออไรด์ เพื่อให้การคืนกลับแร่ธาตุเข้าสู่ผิวฟันเกิดได้ดียิ่งขึ้น และสามารถป้องกันการเกิดฟันผุได้เช่นกัน

ทันตแพทย์หญิงแกมแก้ว แสนภักดี