พยาธิ ป้องกันได้

พยาธิ ป้องกันได้

ปัจจุบันแม้ว่าโดยรวมแล้ว จำนวนผู้ป่วยด้วยพยาธิมีแนวโน้มที่จะลดลง แต่โรคพยาธิก็ยังคงเป็นปัญหาทางด้านสาธารณสุขของประเทศไทยอยู่ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง “โรคพยาธิใบไม้ตับ” พบว่าจำนวนผู้ป่วยด้วยพยาธิชนิดนี้ เมื่อเทียบกับพยาธิชนิดอื่น ยังค่อนข้างสูง โดยพยาธิส่วนใหญ่จะเข้าสู่ร่างกายผ่านทางการรับประทานอาหารและน้ำดื่ม อาหารประเภทใดบ้างที่มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อพยาธิ เราจะแก้ไขและป้องกันได้อย่างไร

พยาธิหอยโข่ง

เกิดจากพยาธิตัวกลมชนิดหนึ่ง ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญของโรคสมอง และเยื่อหุ้มสมองอักเสบในคน พบมากในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ พยาธิชนิดนี้จะเจริญเติบโตเป็นตัวแก่ในปอดของหนู เมื่อตัวเมียออกไข่ ตัวอ่อนที่ฟักจากไข่จะหลุดปนมากับอุจจาระของหนู และอาจปนเปื้อนไปกับพืชผักสดที่เรานำมารับประทาน หรือตัวอ่อนของพยาธิอาจถูกสัตว์จำพวกหอย กุ้งน้ำจืด ปู กบรวมทั้งลูกอ๊อด กินไปพร้อมกับอุจจาระของหนู จึงพบว่าผู้ป่วยส่วนใหญ่มีประวัติการรับประทานเนื้อหอยโข่ง หอยเชอรี่ หรือเนื้อสัตว์จำพวก กุ้งน้ำจืด ปู กบ และตะกวด แบบดิบๆ หรือสุกๆ ดิบๆ เช่น นำมาทำก้อย ลาบ ยำ พล่า การรับประทานพืชผักสดหรือน้ำดื่มที่ปนเปื้อนด้วยพยาธิตัวอ่อนในระยะติดต่อ ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักมาด้วยอาการปวดศีรษะอย่างรุนแรง ปวดตุบๆ บริเวณหน้าผากและขมับทั้งสองข้าง ร่วมกับอาการคอและหลังแข็ง ซึ่งเป็นลักษณะอาการเด่นของโรคพยาธิชนิดนี้

พยาธิตัวจี๊ด

เป็นพยาธิตัวกลมอีกชนิดหนึ่ง ตัวแก่ของพยาธิอาศัยอยู่ในกระเพาะอาหารของสัตว์จำพวกสุนัข แมว สิงโต และเสือ ติดต่อสู่คนได้จากากรรับประทานตัวอ่อนระยะติดต่อ ที่ปะปนอยู่ในเนื้อสัตว์ที่ปรุงไม่สุก โดยเฉพาะอย่างยิ่งปลาก้ำจืด เช่น ปลาดุก ปลาช่อน ปลาไหล รวมทั้งกบ งู เป็ด ไก่ ตัวอย่างอาหารสุกๆ ดิบๆ ที่อาจพบพยาธิตัวจี๊ด เช่น หมกปลา ส้มฟัก ปลาจ่อม เป็นต้น อย่างไรก็ตามอาหารเหล่านี้หากนำไปปรุงให้สุก ก็สามารถรับประทานได้โดยไม่ต้องกังวลเรื่องพยาธิ

ปัจจุบันถึงแม้ว่าคนรุ่นใหม่จะรับประทานอาหารสุกๆ ดิบๆ กันน้อยลง แต่ก็ยังมีอุบัติการณ์ของโรคพยาธิตัวจี๊ดอยู่ ซึ่งสาเหตุมาจากการรับประทานอาหารที่เราคิดว่าสุกแล้ว แต่แท้ที่จริงยังไม่สุกดี เช่น ปลาเผา ปลาย่าง ไก่ย่าง ซึ่งร้านค้าบางเจ้า อาจย่างได้ไม่ดี สุกไม่ทั่วถึง ยังเห็นเนื้อเป็นสีแดง จึงมีโอกาสที่จะได้รับเชื้อพยาธิตัวจี๊ดระยะติดต่อเข้าไป และคล้ายๆ กับพยาธิหอยโข่ง คือ ตัวอ่อนของพยาธิจะไขไปตามอวัยวะส่วนต่างๆ ของร่างกาย ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักมาด้วยอาการบวมเคลื่อนที่ โดยเฉพาะที่ผิวหนัง เนื่องจากพยาธิตัวอ่อนที่เข้าไปอยู่ใต้ผิวหนังมีการเคลื่อนที่ จากบริเวณหนึ่งไปสู่บริเวณหนึ่ง ซึ่งสามารถสังเกตเห็นได้ด้วยตาเปล่า ผู้ป่วยอาจจะถ่ายภาพตอนที่เกิดอาการไว้ เพื่อนำมาปรึกษาแพทย์ภายหลัง ส่วนใหญ่แพทย์จะวินิจฉัยได้โดยตรงจากการตรวจร่างกาย แต่ที่โรงพยาบาลเวชศาสตร์ เขตร้อนจะมีวิธีตรวจทางอ้อมด้วย โดยใช้วิธีการเจาะเลือดตรวจ ซึ่งจะสามารถพิสูจน์ได้ว่าเป็นโรคพยาธิตัวจี๊ดหรือไม่ ผู้ป่วยบางรายพยาธิเคลื่อนที่เข้าไปในสมอง ทำให้เกิดการอักเสบ มีเลือดออก และเกิดอาการทางประสาท เป็นอัมพฤกษ์ อัมพาต ชักและหมดสติ บางรายอาจถึงขั้นเสียชีวิต

พยาธิใบไม้ตับ

มีรูปร่างแบนคล้ายใบกระถิน ส่วนหัวและท้ายเรียวมน เป็นสาเหตุหลักของโรคมะเร็งตับและท่อน้ำดีในคนไทย ปัจจุบันพยาธิใบไม้ตับยังคงเป็นโรคที่กระทรวงสาธารณสุขให้ความสำคัญ เนื่องจากทำให้เกิดผลร้ายแรงต่อผู้ป่วยได้ในระยะยาว จากการศึกษาพบว่าโรคพยาธิใบไม้ตับนี้ มีความสัมพันธ์กับการเกิดโรคมะเร็งตับ ในอดีตเมื่อหลายสิบปีก่อน แม้จะมีการรณรงค์ให้เลิกกินปลาน้ำจืดแบบสุกๆ ดิบๆ แต่ดูเหมือนว่าจะยังไม่ประสบความสำเร็จ เนื่องจากยังคงมีอุบัติการณ์ของโรคพยาธิใบไม้ตับเกิดขึ้นอยู่อย่างต่อเนื่อง โดยพบมากในภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ส่วนภาคอื่นๆ พบได้น้อย พยาธิชนิดนี้ติดต่อสู่คนจากการรับประทานอาหารประเภทปลาน้ำจืดชนิดมีเกล็ด เช่น ปลาสร้อย ปลาเกล็ดขาวขนาดเล็ก ที่มีตัวอ่อนของพยาธิอาศัยอยู่ แล้วนำมาปรุงรับประทานแบบสุกๆ ดิบๆ เช่น ก้อยปลามดแดง ก้อยปลา เป็นต้น

พยาธิใบไม้ปอด

เป็นพยาธิที่สามารถติดต่อเข้าสู่ร่างกายของคนและสัตว์ได้ โดยการรับประทานปูและกุ้งน้ำจืดบางชนิดแบบสุกๆ ดิบๆ เช่น ปูน้ำตก ปูลำห้วย ปูป่า ปูภูเขา ที่มีตัวอ่อนระยะติดต่อของพยาธิใบไม้ปอดอาศัยอยู่ โดยนำมารับประทาเนื้อสดๆ หรือย่างไม่สุกดีพอ หรือนำมาตำคั้นน้ำทำเป็นน้ำพริก หรือน้ำจิ้มรับประทานกับผักสด ทั้งนี้หากนำน้ำปูมาปรุงให้สุกก่อนรับประทาน ก็จะไม่มีความเสี่ยงใดๆ เว้นเสียแต่นำมาปรุงรสแล้วรับประทานแบบดิบๆ จึงมีโอกาสเสี่ยงติดเชื้อพยาธิใบไม้ปอดได้ ลักษณะอาการของผู้ที่ติดเชื้อพยาธิใบไม้ปอด ได้แก่ ปอดอักเสบ เจ็บหน้าอก ไอเรื้อรังคล้ายวัณโรค บางครั้งมีเลือดปนออกมากับเสมหะ แต่สีเลือดที่ปนออกมาจะมีสีคล้ำๆ คล้ายสีสนิม นอกจากอยู่ที่ปอดแล้ว พยาธิยังอาจไชไปยังอวัยวะอื่นได้อีกด้วย เช่น ตับ ล้ำไส้ กล้ามเนื้อ เยื่อบุช่องท้องและสมอง ทำให้เกิดความผิดปกติกับอวัยวะนั้นๆ

พยาธิทริคิเนลลา

เป็นพยาธิตัวกลมขนาดเล็ก ติดต่อสู่คนได้โดยการรับประทานเนื้อสัตว์ที่มีพยาธิตัวอ่อนระยะติดต่ออาศัยอยู่ โดยไม่ปรุงให้สุก เช่น ลาบหมูป่า โรคนี้แท้ที่จริงแล้วเป็นโรคที่เกิดในสัตว์ ทั้งสัตว์เลี้ยงและสัตว์ป่า เช่น หมู หนู หมี เคยมีอุบัติการณ์ของโรคพยาธิชนิดนี้ในประเทศไทย โดยส่วนใหญ่จะพบในแถบภาคเหนือและภาคกลางตอนบนที่ยังพบสัตว์จำพวกหมูป่าได้ เมื่อเข้าสู่ร่างกายพยาธิตัวเต็มวัยจะไขอยู่ในลำไส้เล็กของสัตว์หรือคนที่เป็นโรค เมื่อผสมพันธุ์กันแล้ว ตัวเมียจะปล่อยพยาธิตัวอ่อนออกมา เดินทางไปตามอวัยวะต่างๆ ซึ่งท้ายที่สุดพยาธิตัวอ่อนจะอยู่ในซีสต์บริเวณกล้ามเนื้อลาย โดยเฉพาะกล้ามเนื้อที่มีการเคลื่อนไหวบ่อยๆ เช่น กล้ามเนื้อแถมน่อง ลิ้น กระบังลม ซึ่งถ้าพยาธิชอนไชไปที่กระบังลม อาจทำให้เกิดระบบหายใจล้มเหลว เป็นอันตรายถึงชีวิตได้

พยาธิตัวตืด

ชนิดที่พบบ่อย ได้แก่ พยาธิตืดวัวและพยาธิตืดหมู โดยพยาธิตืดวัวสามารถติดต่อสู่คนได้จากการรับประทานเนื้อวัวดิบ ที่มีระยะติดต่อของพยาธิตืดวัวเข้าไป เช่นเดียวกับพยาธิตืดหมู โดยสังเกตได้ว่าเนื้อวัวและเนื้อหูที่มีพยาธิตัวอ่อนระยะติดต่อจะมีลักษณะเป็นเม็ดสาคูฝังอยู่ข้างในเนื้อเหล่านั้น เมื่อได้รับพยาธิตัวอ่อนระยะติดต่อเข้าไป ตัวอ่อนพยาธิจะฟักออกาจากถุงซีสต์ และไปเจริญเติบโตเป็นพยาธิตัวแก่เกาะอยู่ที่ผนังลำไส้ พยาธิชนิดนี้จะผลิตปล้องออกมาเรื่อยๆ เมื่อปล้องส่วนท้ายยาวเกิน พยาธิจะสลัดปล้องทิ้ง ปล้องแก่ของตัวพยาธิจะหลุดปนออกมากับอุจจาระ สามารถสังเกตเห็นได้ด้วยตาเปล่า และเป็นสาเหตุที่นำผู้ป่วยมาพบแพทย์ เพื่อตรวจหาความผิดปกติอีกด้วย พยาธิตัวตืดอาจทำให้เกิดอาการท้องอืดท้องเฟ้อ อาหารไม่ย่อย รวมทั้งคลื่นไส้อาเจียน และซีดจากภาวะโลหิตจาง แต่หากพลัดไปที่สมอง จะกลายเป็นโรคพยาธิตัวตืดขึ้นสมอง ทำให้ผู้ป่วยเกิดอาการชักได้ ปัจจุบันมีการค้นพบพยาธิตัวตืดชนิดใหม่ คือ พยาธิตืดหมูเอเชียติกา ลักษณะคล้ายพยาธิตืดวัวและตืดหมูผสมกัน ส่วนความรุนแรงของโรคกำลังอยู่ระหว่างการศึกษา

พยาธิใบไม้ลำไส้ขนาดใหญ่

เป็นพยาธิใบไม้ที่ขนาดใหญ่มาก ยาวประมาณ 3-4 เซนติเมตร กว้าง 1-1.5 เซนติเมตร สามารถเข้สู่ร่างกายคนได้ โดยการรับประทานผักสดหรือหอยน้ำจืดบางชนิด ที่มีเชื้อพยาธิปนเปื้อนอยู่ โดยเฉพาะผักที่เป็นพืชน้ำชนิดต่างๆ เช่น กระจับ แห้ว ผักบุ้ง ผักกระเฉด ผักตบชวา ผักแว่น และสายบัว เพราะพยาธิอาจลอยมาตามน้ำ เกาะอยู่กับพืชเหล่านี้ และพัฒนาตัวเองไปเป็นระยะติดต่อ ในอดีตเราอาจเคยได้ยินเรื่องการนำอุจจาระของคนมารดแปลงผัก ซึ่งปัจจุบันนี้ลดลงไปมาก เพราะมีการรณรงค์ให้ความรู้แก่ชาวสวนถึงอันตรายของโรคพยาธิใบไม้ในลำไส้ที่ปนเปื้อนมากับอุจจาระ และอาจแพร่ไปสู่คนอื่นๆ ได้ถ้าล้างผักไม่ดีพอ จึงทำให้อุบัติการณ์ของโรคนี้ลดลงอย่างมาก การล้างพืชผักด้วยด่างทับทิมหรือน้ำยาล้างผัก เป็นวิธีการหนึ่งที่ช่วยให้เราเกิดความมั่นใจมากขึ้น อย่างไรก็ตามในประเด็นเรื่องพยาธิ “วิธีการล้าง” สำคัญกว่า โดยควรล้างผ่านน้ำไหลเพื่อให้ไข่พยาธิถูกชะออกไปจากใบหรือส่วนต่างๆ ของผัก

พยาธิอะนิซาคิส

พบในปลาทะเลเขตอบอุ่นหรือขั้วโ,ก ในประเทศไทยตรวจพบตัวอ่อนของพยาธิชนิดนี้ในปลามากกว่า 20 ชนิด เช่น ปลาดาบเงิน ปลาตาหวาน ปลาสีกุน ปลาทูแขก ปลากุแรกล้วย และปลาลัง ในต่างประเทศพบในปลาจำพวกปลาคอด ปลาแซลมอน ปลาเฮอริ่ง ระยะตัวอ่อนที่ติดต่อสู่คนจะอยู่ในอวัยวะภายในช่องท้องของปลาทะเล สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า 0.3-0.5 มิลลิเมตร บริเวณปากของพยาธิอะนิซาคิสจะมีหนามขนาดเล็ก ปลายหางจะมีส่วนแหลมยื่นออกมา พยาธิชนิดนี้จะใช้หนามขนาดเล็ก และปลายหางแหลมในการไชผ่านเนื้อเยื่อต่างๆ ทำให้เกิดแผลบริเวณที่มันเกาะหรือไชผ่าน โดยส่วนใหญ่จะไปเกาะที่กระเพาะอาหาร ผู้ป่วยมักมาด้วยอาการปวดท้อง จากการซักประวัติพบว่ามักเกิดขึ้นหลังไปรับประทานอาหารทะเลมา ปัจจุบันซูชิและซาชิมิกำลังได้รับความนิยมอย่างมากใน กรุงเทพมหานครและแถบชานเมือง อาจมีโอกาสเสี่ยงที่จะติดเชื้อพยาธิอะนิซาคิสได้ ทั้งนี้ในปลาหมึกสดที่นิยมรับประทานทั้งตัวหรือหั่นเป็นชิ้นๆ โดยรับประทานแบบดิบๆ ก็อาจมีพยาธิชนิดนี้อยู่ด้วยเช่นกัน ผู้บริโภคจึงต้องระมัดระวังให้ดี เลือกรับประทานอาหารทำจากวัตถุดิบที่มีคุณภาพ สะอาดและปลอดภัยที่อาจผ่านการแช่เย็นที่จุดเยือกแข็งมาแล้ว เพื่อฆ่าพยาธิชนิดนี้ก่อนรับประทานแบบดิบๆ

พยาธิไส้เดือน

เป็นพยาธินำโรคสู่คนโดยต้องใช้วงจรชีวิตบางส่วนอยู่ในดิน เรียกว่า “พยาธิที่ติดต่อสู่คนผ่านทางดิน” พยาธิชนิดนี้อาศัยอยู่ในลำไส้เล็ก มีขนาดลำตัวใหญ่และยาวประมาณ 10-30 เซนติเมตร ลำตัวกลมคล้ายไส้เดือนดิน อยู่ในร่างกายมนุษย์ได้ประมาณ 1 ปี วงจรชีวิตของพยาธิชนิดนี้ พบว่า ไข่พยาธิจะอยู่ในดินระยะหนึ่ง เพื่อที่ไข่จะได้พัฒนาไปเป็นระยะติดต่อ หลังจากนั้นคนจะได้รับระยะติดต่อกลับมาอีกครั้ง โดยการกินเป็นหลัก อาจเป็นการปนเปื้อนทางอาหาร ผัก น้ำดื่ม พบในประเทศที่มีระบบสาธารณูปโภคไม่ดีนัก ส้วมไม่เพียงพอ ผู้คนอาจต้องไปทุ่ง แล้วก็อาจมีการปนเปื้อนเชื้อพยาธินี้ในสิ่งแวดล้อม นอกจากนี้ยังพบในบางพื้นที่ที่มีพฤติกรรมการกินดิน ซึ่งมีทั้งที่รับประทานเพราะรู้สึกอร่อย และเพราะเป็นวัฒนธรรม อย่างในประเทศไทยอาจจะเคยได้ยินว่าคนท้องอยากรับประทานดิน แต่อันนั้นคือมีการนำไปเผาก่อนรับประทาน แต่บางแห่งกลับรับประทานดินโดยไม่ผ่านกรรมวิธีใดๆ เลยซึ่งอาจมีการปนเปื้อนของพยาธิชนิดนี้ พยาธิไส้เดือนจะอันตรายในแง่ที่พบในเด็ก เพราะลำไส้ของเด็กยังเล็กอยู่ หมายถึง เส้นผ่านศูนย์กลางของลำไส้ยังเล็ก ในขณะที่พยาธิมีขนาดใหญ่ เมื่อเกาะรวมกันเป็นลูกบอลขนาดย่อม จะเกิดเป็นลำไส้อุดตันได้ นอกเหนือจากการไปแย่งอาหาร ทำให้พัฒนาการด้านการเจริญเติบโตและการพัฒนาทางสมองลดน้อยลง การเรียนรู้ไม่ค่อยทันเพื่อน สุขภาพอ่อนแอ พุงโร ขาดสารอาหาร แคระแกรน

พยาธิแส้ม้า

จัดอยู่ในกลุ่มของพยาธิที่นำมาสู่คนได้ โดยผ่านทางดินหรือน้ำ ลักษณะตัวพยาธิจะคล้ายๆ แส้มา ส่วนปลายหางจะคล้ายด้ามแส้ ส่วนหัวจะเรียกเล็กเป็นตัวแส้ ระยะติดต่อของพยาธิชนิดนี้คือ ระยะไข่ที่มีตัวอ่อนอยู่ภายในไข่ ติดต่อโดยการรับประทานอาหารที่มีไข่ในระยะติดต่อ น้ำดื่มที่ปนเปื้อน หรือบางครั้งพวกแมลงต่างๆ เช่น แมลงวัน แมลงสาบ ที่มันมาตอมอาหารที่เราปรุงแล้ว ก็ทำให้เกิดโรคพยาธิได้ เพราะไข่พยาธิสามารถติดตามขาของแมลง แล้วมาปนเปื้อนในอาหารที่ปรุงสุกสะอาดดีแล้วได้ ในเด็กเล็กที่ชอบเล่นกับดินแล้วไม่ยอมล้างมือก่อนรับประทานอาหาร ก็จะติดเชื้อพยาธิได้โดยตรง อาการที่พบในผู้ป่วยที่ติดเชื้อพยาธิแส้ม้า คือ ปวดท้อง ท้องอืด คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร น้ำหนักลด มีไข้ต่ำได้ ส่วนใหญ่พบมากในแอฟริกา ในรายที่มีการติดเชื้อมากๆ อาจทำให้เลือดจาง อุจจาระมีเลือดปนเรื้อรัง ปวดเบ่งมาก ถ่ายอุจจาระบ่อยจนลำไส้ปลิ้นออกมาทางทวารหนัก ส่วนใหญ่พบมากในเด็กๆ แถบทวีปแอฟริกา

พยาธิท็อกโซคารา

เป็นพยาธิอีกชนิดหนึ่งติดต่อสู่คนได้ โดยผ่านทางดิน พบได้ทั่วไปในสุนัขบ้าน สุนัขจิ้กจอก สุนัขป่า และสัตว์มีเขี้ยว ติดต่อสู่คนผ่านทางสัตว์เลี้ยงพวกสุนัขและแมว โดยการได้รับไข่ที่มีพยาธิตัวอ่อนอยู่ภายในที่เป็นระยะติดต่อ เด็กเล็กๆ จะชอบเล่นกับหมาแมวแล้วไม่ยอมล้างมือก่อน หรืออาจปนเปื้อนในอาหาร น้ำ ผัก ฝุ่นละอองที่ติดตามมือ พยาธิจะไชตามส่วนต่างๆ ของร่างกาย รุนแรงที่สุดอาจไชไปที่ตา ทำให้การมองเห็นลดน้อยลง อาจถึงขั้นตาบอดได้ การติดต่อโดยตรงจากการสัมผัสกับสุนัขนั้น อาจเกิดขึ้นได้ แต่เข้าใจว่าไม่มากนัก โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากสุนัขและแมวได้รับการถ่ายพยาธิทุกปี

การรักษาโรคพยาธิขึ้นอยู่กับชนิดของพยาธิ เพราะพยาธิแต่ละชนิดมีความทนทานต่อยาแต่ละชนิดต่างกัน ในกรณีที่พยาธิไปยังอวัยวะสำคัญของร่างกาย แพทย์จะประเมินก่อนว่า สภาพร่างกายของผู้ป่วยเป็นอย่างไรบ้าง ยกตัวอย่าง เช่น ถ้าพยาธิไปที่สมองแล้วทำให้ผู้ป่วยมีอาการชัก ก็จะต้องรักษาอาการชักของผู้ป่วยก่อน หรือถ้าทำให้เกิดอาการอ่อนแรง อัมพฤกษ์อัมพาตก็ต้องดูแลในส่วนนี้ก่อน เป็นต้น

โรคพยาธิเป็นเรื่องที่ป้องกันได้ง่ายมาก เพียงรับประทานอาหารที่สุกสะอาด พยาธิก็ไม่สามารถทำอันตรายใดๆ กับเราได้แล้ว อย่างไรก็ตามยังมีปัจจัยอีกหลายอย่างที่ทำให้โรคพยาธิยังคงเป็นปัญหาอยู่ในหลายพื้นที่ เช่น วัฒนธรรมการกินอยู่ที่สืบทอดกันมา รายได้ของครอบครัวหรือปัจจัยบางอย่างที่ทำให้ไม่สามารถเลือกอาหารได้มากนัก หรือต้องรับประทานเท่าที่มี แต่อย่างน้อยก็ควรจะปรุงให้สุกไว้เป็นดีที่สุด นอกจากนี้ควรดูแลในเรื่องของสุขลักษณะนิสัย ล้างมือก่อนรับประทานอาหารและหลังเข้าห้องน้ำทุกครั้ง

อาหารทุกอย่างควรได้รับการป้องกันไม่ให้แมลงวัน แมลงสาบมาไต่ตอม ควรแบ่งเวลาเข้ารับการอบรมให้ความรู้เรื่องสุขอนามัย หรือหาข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการป้องกันโรคพยาธิจากหน่วยงานต่างๆ หรือจากหนังสือสุขภาพ ที่สำคัญมากๆ อีกอย่างหนึ่งคือ การนำอุจจาระไปตรวจที่โรงพยาบาลอย่างน้อยปีละครั้ง ถ้ากลัวว่าจะไม่สะดวก หากต้องไปเก็บที่โรงพยาบาลในวันที่ต้องการตรวจให้เก็บจากที่บ้านไปส่งตรวจได้เลย โดยสามารถขอภาชนะจากโรงพยาบาลมาไว้ก่อนล่วงหน้าได้ การตรวจหาพยาธิในอุจจาระเป็นวิธีการตรวจพื้นฐานที่มีบริการในโรงพยาบาลทุกแห่ง ยกเว้นในบางกรณีที่ต้องอาศัยการตรวจที่ซับซ้อน เช่น ไม่สามารถตรวจเจอจากการตรวจอุจจาระ ในกรณีนี้อาจต้องมาเข้ารับการตรวจที่โรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน หรือโรงพยาบาลที่มีโรงเรียนแพทย์ ซึ่งสามารถตรวจได้ด้วยวิธีการทางอ้อม เช่น การเจาะเลือดตรวจ จะเหมาะสมกว่า

ผศ.นพ.ดร.ดร วัฒนกุลพานิชย์

แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านปรสิตหนอนพยาธิ