สุขภาพใหม่ ทำได้เพราะใจกล้า

สุขภาพใหม่ ทำได้เพราะใจกล้า

บางท่านอาจจะหาคำตอบให้ตนเองได้ แต่ก็มีคนจำนวนไม่น้อยหาไม่เจอ ซึ่งส่วนมากจะเป็นกลุ่มคนที่สนใจชีวิตตนเองน้อย และไม่ให้ความสำคัญกับสุขภาพตัวเอง ปล่อยชีวิตให้ดำเนินไปแบบเดิมๆ ในที่สุดเขาจะประสบกับความทุกข์ทรมานอันเกิดจากการเจ็บป่วยแบบซ้ำซากและจำเจ

ปีที่ผ่านมาคุณเป็นหวัด เป็นไข้กี่ครั้ง ท้องเดินกี่หน กินยาและไปหาหมอบ่อยไหม  เสียค่ารักษาพยาบาลไปกี่เปอร์เซ็นต์ของค่าใช้จ่ายทั้งหมด น้ำหนักกี่กิโลกรัม เสื้อคับ พุงย้อยจนต้องขยับรูเข็มขัดไหม

และต้องถามว่าตัวเองต่อว่า 365 วันที่ผ่านมา คุณได้ออกกำลังกายอย่างจริงจังกี่วัน หรือวันๆ เอาแต่นั่งๆ นอนๆ ขาดกิจกรรมทางกาย ไม่เคลื่อนไหวเท่าที่ควรใช่หรือไม่ หรือคุณกินตามใจปากตลอดเวลา กินเลี้ยงสังสรรค์เป็นประจำ กินอาหารรสหวาน มัน เค็ม บ่อยๆ กินผักผลไม้น้อยมากใช่หรือไม่

หรือชีวิตคุณได้ทุ่มเทและหมกหมุ่นแต่เรื่องงาน งาน งาน และงาน มีความเครียดถาโถมเข้าหาบ่อยใช่หรือไม่ ตลอดทั้งปีไม่มีเวลาไปเที่ยวและพักผ่อน เพราะทำงานยุ้งทั้งปีใช่ไหม

ทั้งหมดคือตัวอย่างคำถามที่คุณต้องกล้าถามตัวเองอย่างตรงไปตรงมา ถามแล้วต้องตอบแบบบริสุทธิ์ใจ ไม่โกหกและเข้าข้างตัวเอง เพื่อเป็นการสำรวจหรือประเมินชีวิตในรอบปีที่ผ่านมา เหมือนการประเมินผลงานหรือประเมินผลกำไร – ขาดทุนขององค์กรคุณนั่นแหละ ที่คุณต้องยอมรับผลการประเมิน เพื่อนำไปสู่การปรับเปลี่ยนและพัฒนาองค์กรให้มีคุณภาพดีขึ้นกว่าเดิม

คุณต้องกล้าสำรวจความเจ็บป่วยและพฤติกรรมสุขภาพของตัวคุณเอง หากผลออกมาอย่างไร คุณต้องยอมรับความจริง ปฏิเสธไม่ได้

เมื่อยอมรับแล้ว ขั้นตอนต่อไป คุณต้องค้นหาแนวทางปรับเปลี่ยนนิสัยหรือพฤติกรรมสุขภาพเชิงลบให้ดีขึ้นกว่าเดิม ต่อจากนั้น คุณต้องตั้งสติให้มั่นคง เพื่อให้เกิดปัญญาที่จะนำพาไปสู่แนวทางที่คาดหวังไว้ ว่าจะต้องทำให้ได้ โดยใช้ความมุ่งมั่นและความเพียร แต่มันจะเกิดขึ้นอย่างยากลำบากและอาจล้มเหลวได้ ถ้าคุณไม่มีแรงบันดาลใจ

การสร้างแรงบันดาลใจในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพจะต้องสร้างขึ้นมาด้วยตัวเอง โดยต้องมีพลังพอที่จะทำให้คุณลุกขึ้นมาลงมือทำให้ได้อย่างต่อเนื่อง

ยกตัวอย่างเช่น คุณต้องเปลี่ยนวิถีชีวิตใหม่ หากต้องการอยู่ดูอนาคตลูกอันเป็นแก้วตาดวงใจ ดังนั้น ทุกครั้งที่ขี้เกียจหรืออ้างว่าไม่มีเวลาออกกำลังกาย คุณต้องหวนกลับไปนึกถึงใบหน้าลูกคุณ ซึ่งจะทำให้เกิดแรงฮึดที่จะบังคับตัวเองให้ทำ จนกระทั้งพฤติกรรมเหล่านั้นกลายเป็นนิสัย

ทุกครั้งที่ไปงานเลี้ยง หรือทุกครั้งที่สั่งหรือซื้ออาหาร ทั้งกินในร้านอาหารหรือกินที่บ้าน คุณต้องหวนคิดถึงคนที่เป็นโรคเบาหวานแล้วถูกตัดขา คนที่เป็นอัมพาตอัมพฤกษ์หรือกลายเป็นเจ้าชายเจ้าหญิงนิทรา ซึ่งเป็นภาระของลูกหลาน ทั้งเสียเงินเสียทองรักษา หรือต้องเข้ารับการผ่าตัดทำบอลลูน บายพาสหัวใจ ซึ่งต้องใช้เงินครั้งละเป็นแสนๆ ดังนั้น คุณต้องสะกด สกัด สะกิดใจตัวเอง ให้กินอาหารที่มีรสชาติหวาน มัน เค็มน้อยๆ เน้นกินเมนูต้ม ย่าง ยำ อบ น้ำพริก ซึ่งมีผักเป็นส่วนประกอบเสมอ และกินผลไม้เป็นอาหารว่างแทนขนมหวานเป็นประจำ

ในขณะที่หยิบบุหรี่ขึ้นมาจุดสูบ จงนึกเสมอว่า สูบบุหรี่หนึ่งม้วนทำให้อายุสั้นไป 6 นาที อาจทำให้ลูกและเมียของคุณเป็นมะเร็ง เพราะได้รับควันบุหรี่มือสอง หรือในขณะที่ดื่มเหล้า เบียร์ ไวน์ จงนึกถึงตับที่ต้องทำงานอย่างสาหัส เพื่อขับแอลกอฮอล์ออกจากร่างกาย และอาจทำให้กลายเป็นโรคตับแข็ง และมะเร็งตับ จนกลายเป็นภาระของลูกหลาน และต้องเสียชีวิตอย่างเจ็บปวดทรมาน

ในขณะที่ซื้อของขวัญปีใหม่ให้คนที่คุณรักนั้น คุณอาจลืมไปว่ายังมีคนอีกคนหนึ่ง ที่ไม่ได้รับของขวัญปีใหม่จากคุณ นั่นก็คือ “ตัวคุณเอง” ของขวัญที่มีคุณค่ามากที่สุด โดยไม่สามารถตีเป็นมูลค่าหรือเงินได้ และไม่สามารถหาซื้อที่ตลาดหรือซูเปอร์มาร์เก็ตได้คือ “สุขภาพ”

ว่าแต่ว่าคุณกล้าท้าทายตัวเองให้เปลี่ยนชีวิตใหม่ในช่วงเริ่มต้นปีใหม่นี้ได้หรือไม่ ถ้าคุณทำไม่ได้ วงจรชีวิตคุณก็จะวกกลับสู่ความเลวร้ายเยี่ยงเดิม แต่ถ้าคุณทำได้ด้วยความกล้าอาจหาญ คุณจะพบชีวิตใหม่ที่สวยงาม

ที่ผ่านมา หากคุณทำไม่ได้ เป็นเพราะคุณไม่ได้ทำมากกว่า แต่มาปีนี้ผมมั่นใจว่า “คุณทำได้” โชคดีครับ

อาจารย์สง่า ดามาพงษ์

ผู้เชี่ยวชาญด้านโภชนาการ

ที่ปรึกษากรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข วิทยากร นักจัดรายการวิทยุ และนักเขียน