การออกกำลังกายในผู้ป่วยความดันโลหิตสูง

การออกกำลังกายในผู้ป่วยความดันโลหิตสูง

แม้ว่าการออกกำลังกายจะช่วยให้ควบคุมความดันโลหิตได้ดีขึ้น แต่การออกกำลังกายในผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง จะต้องเริ่มอย่างระมัดระวัง มิฉะนั้นจะมีความดันโลหิตสูงขึ้นอย่างมาก และอาจเป็นอันตรายได้ ผู้ป่วยโดยเฉพาะผู้ที่มีความดันโลหิตสูงขึ้นอย่างมาก และอาจเป็นอันตรายได้ ผู้ป่วยโดยเฉพาะผู้ที่มีความดันโลหิตขณะพักสูงกว่า 180/100 มิลลิเมตรปรอท จึงควรควบคุมความดันโลหิตด้วยยาให้เหมาะสมก่อนเริ่มออกกำลังกาย ยาที่ใช้ในโรคความดันโลหิตสูงมีหลายชนิด ผู้ป่วยต้องรับประทานยาอย่างสม่ำเสมอและตรงเวลาทุกวัน เมื่อควบคุมความดันโลหิตได้ด้วยยาที่ขนาดพอดีแล้ว จึงควรเริ่มออกกำลังกายระดับเบา และค่อยๆ เพิ่มความแรงขึ้น ซึ่งควรรับคำแนะนำจากแพทย์ และควรออกกำลังกายแต่พอดี “ถ้ารู้สึกเหนื่อย หอบ เจ็บหน้าอก เวียนศีรษะ ควรหยุดกิจกรรมนั้นทันที”

หลักปฏิบัติ

• ผู้ป่วยที่รับประทานยาขับปัสสาวะ ควรดื่มน้ำและเกลือแร่ทดแทน ส่วนที่ถูกขับจากร่างกาย เมื่อเริ่มรับประทานยาใหม่ๆ ใน 2-3 สัปดาห์แรก อาจเป็นตะคริวได้ง่าย ควรลดขนาดยาชั่วคราวจนกว่าอาการจะดีขึ้น แพทย์อาจเปลี่ยนยาเป็นยาขับปัสสาวะชนิดที่ไม่ขับโปแตสเซียมให้ก็ได้

• ผู้ป่วยที่รับประทานยาเบต้าบล็อกเกอร์ เช่น ยาโพรพราโนลอล ยาอะทีโนลอล และยาเมโทโพรลอล เป็นต้น ยากลุ่มนี้จะทำให้หัวใจเต้นช้าลง จึงช่วยป้องกันไม่ให้หัวใจเต้นเร็วขึ้นตามที่ควร จะเป็นเมื่อออกกำลังกาย นอกจากนี้ยายังทำให้มีอาการอ่อนเพลีย และมีกล้ามเนื้ออ่อนเปลี้ย จึงทำให้ผู้ป่วยออกกำลังกายได้ไม่นาน ดังนั้น ผู้ป่วยที่รับประทานยาเบต้าบล็อกเกอร์ ควรทำความเข้าใจในเหตุการณ์นี้ และไม่ควรฝืนออกกำลังกายให้มากและนาน

• ผู้ป่วยที่รับประทานยาที่มีฤทธิ์ขยายหลอดเลือด กลุ่มอัลฟ่าบล็อกเกอร์ เช่น ยาด๊อกซาโซซิน หรือกลุ่มยาต้านแคลเซียม เช่น ยาแอมโลดิปีน ยาแมนนิดิปีน เป็นต้น อาจพบภาวะความดันโลหิตต่ำหลังหยุดออกกำลังกายได้ ดังนั้น ควรเพิ่มเวลาในช่วงท้ายของการออกกำลังกายที่ค่อยๆ ผ่อนแรงลงก่อนจะหยุดเพื่อป้องกันการเกิดภาวะความดันโลหิตตก

• ผู้ป่วยควรเริ่มอบอุ่นร่างกายด้วยการออกกำลังกายเบาๆ ประมาณ 5-10 นาที จากนั้นจึงเพิ่มการออกกำลังกายแรงขึ้นทีละน้อย ถ้ารู้สึกเหนื่อยหายใจไม่ทัน ต้องไม่เพิ่มแรงต่อไปอีก แต่ให้ลดแรงในการออกกำลังกายลงมาและค่อยๆ ผ่อนแรงลงมาเรื่อยๆ ก่อนจะหยุด

• ผู้ป่วยควรออกกำลังกายครั้งละ 30 นาที สัปดาห์ละ 5 วัน แต่ถ้าไม่มีเวลา ก็สามารถออกกำลังกายครั้งละ 20 นาที สัปดาห์ 3-4 วันได้

ภก.สัณห์ อภัยสวัสดิ์