ผู้หญิง เครียด

ผู้หญิง เครียด

ผู้หญิงมีความเสี่ยงที่จะเครียดได้ง่าย สาเหตุส่วนหนึ่งเพราะผู้หญิงส่วนใหญ่ต้องรับผิชอบทั้งงานนอกบ้านและงานในบ้าน คอยดูแลเอาใจใส่ทุกคนจนไม่มีเวลาดูแสสภาพจิตใจของตนเอง นอกจากนี้การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในช่วงต่างๆ เช่น ช่วงมีรอบเดือน ตั้งครรภ์ หลังคลอด ล้วนมีผลต่อสภาพอารมณ์ของผู้หญิงทั้งสิ้น วิธีการผ่อนคลายความเครียดสำหรับผู้หญิงมีหลายวิธี ได้แก่ ให้เวลาพักผ่อนกับตัวเองบ้าง หาคนคุยด้วย ยอมรับความจริง และปรับทัศนคติที่ทำให้เป็นคนเครียดง่าย ยืดหยุ่นให้เป็น ทั้งหมดนี้ก็เพื่อความสุขและชีวิตที่สมดุล

ความเครียดเป็นปฏิกิริยาอาการเปลี่ยนแปลงและต่อแรงกดดันทั่วไปในชีวิตประจำวัน สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน ความเครียดนอกจากจะนำไปสู่ความรู้สึกกดดัน วิตกกังวล หรือแม้แต่อารมณ์เศร้า เหนื่อยล้า ซึมลง ยังทำให้สมาธิไม่ดี ความจำไม่ดี การกินการนอนเปลี่ยนไป กิน ดื่ม เสพ สูบมากขึ้น ตามมาด้วยความเสี่ยงทั้งทางใจและทางกาย ความเครียดจึงเป็นเรื่องที่ควรได้รับการเอาใจใส่ ดูแลไม่ให้เครียดเกิน เวลาเครียดผู้หญิงอาจต่างจากผู้ชาย ผู้หญิงอาจพูดมากขึ้น อ่อนไหว ร้องไห้ง่าย ลดความสนใจเรื่องเพศลง ทำไมผู้หญิงถูกมองว่ามีความเครียดได้ง่าย ความเครียดของผู้หญิงต่างไปจากความเครียดอื่นอย่างไร และสำหรับผู้หญิงทำอย่างไรจะไม่เครียดง่ายและไม่เครียดมากเกินไป

ทำไมผู้หญิงเครียดได้ง่าย

อาจเป็นเพราะผู้หญิงถูกเลี้ยงดูมาให้ทำหน้าที่ดูแลคนรอบข้าง ผู้หญิงส่วนใหญ่ทำงานนอกบ้านและกลับมาทำหน้าที่ต่อในบ้าน ชั่วโมงทำหน้าที่ของผู้หญิงในแต่ละวันยาวมาก ที่ทำงานผู้หญิงทำงานมาตรฐานเดียวกับคนทำงานอื่น กลับถึงบ้านหน้าที่ลูก หรือภรรยา หรือแม่มีความคาดหวังที่ต้องทำงานต่อ ผู้หญิงมักไม่ค่อยให้เวลาดูแลอารมณ์ตนเองเท่ากับเวลาที่ใช้ในการดูแลคนอื่น นอกบ้านผู้หญิงส่วนหนึ่งไม่ค่อยกล้าที่จะเปลี่ยนแปลงสิ่งที่กดดันตนเอง ไม่กล้าปฏิเสธ ไม่กล้าทำในสิ่งที่ตนเองต้องการ นอกจากนี้ผู้หญิงยังมีช่วงเวลาการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน ที่มีผลต่อภาวะอารมณ์เป็นช่วงๆ ทั้งในช่วงรอบเดือน ตั้งครรภ์ หลังคลอด ไปจนถึงวัยทอง

งานศึกษาล่าสุดพบว่าผู้หญิงมีความเสี่ยงที่จะเครียดมากขึ้น เป็นผลจากสภาพการทำงานที่เปลี่ยนแปลงชั่วโมงทำงาน ค่าเฉลี่ยชั่วโมงทำงานนานขึ้นต่อวัน ผู้หญิงยังมีชั่วโมงทำงานต่อที่บ้านหลังเลิกงาน เมื่อความเสี่ยงเพิ่มขึ้นผู้หญิงควรเตรียมพร้อมที่จะปรับตัวให้ดีขึ้น  ความเครียดที่เรื้อรังไม่เป็นผลดีต่อตัวผู้หญิง ทั้งสภาพจิตใจที่กดดันและสภาพร่างกายที่เสี่ยงจะเกิดโรคตามมา แต่ที่สำคัญความเครียดสร้างปัญหาต่อความสัมพันธ์กับคนใกล้ตัว กับลูก กับสามี หรือกับพ่อแม่พี่น้องในครอบครัว

สำหรับผู้หญิงที่เริ่มรู้สึกว่าตนเองเครียด อย่ามัวโทษตัวเอง หรืออารมณ์เสียจนทุกคนเบือนหน้าหนี ลองดูว่าเคยลองให้โอกาสตนเองทำสิ่งเหล่านี้บ้างไหม

• ให้เวลาพักผ่อนกับตัวเอง เราไม่สามารถดูแลคนอื่นได้ตลอดเวลา เราต้องการเวลาให้ตัวเอง ไม่ว่าจะเป็นเวลาอาบน้ำ เวลานั่งสบายๆ อ่านหนังสือ ฟังเพลง นอนพัก ออกกำลังกาย ไปนวด ไปพบเพื่อนบ้าง หรือจะไปฝึกสมาธิ การผ่อนคลายเหล่านี้เป็นทางเลือกในการช่วยคลายเครียดในแต่ละวัน ผู้หญิงอาจเลือกวิธีที่ต่างจากผู้ชายในการคลายเครียด ผู้หญิงชอบอ่านหนังสือเกี่ยวกับวิธีจัดการความเครียด ผู้หญิงไม่ค่อยชอบวิธีออกกำลังกาย ผู้หญิงอาจเลือกการกินเป็นวิธีคลายเครียด รวมทั้งการร่วมกิจกรรมด้านศาสนา

• หาคนคุยด้วย เป็นวิธีที่ผู้หญิงมักใช้ในการลดความตึงเครียดลง การคุยกับใครที่รู้สึกว่าพร้อมรับฟังช่วยให้รู้สึกผ่อนคลายลง ผู้หญิงมักคุยกับเพื่อน หรือทำกิจกรรมกับเพื่อนและพูดคุยไปด้วย แต่ผู้หญิงยังอยากจะคุยให้สามีฟัง ซึ่งต่างไปจากเวลาที่ผู้ชายเครียด การมีบรรยากาศในบ้านที่ทำให้คุยกันได้ช่วยผู้หญิงได้มาก สำหรับผู้ชายการตอบสนองการคุยของผู้หญิงเวลาที่ผู้หญิงเครียด ช่วยให้ความเครียดของผู้หญิงลดลง ความสัมพันธ์กับคนรอบข้างมีความหมายกับผู้หญิง การพูดคุยทำให้ผู้หญิงรู้สึกว่ายังคงความสัมพันธ์กับคนรอบข้าง ซึ่งต่างจากผู้ชายที่อาจเลือกวิธีปลีกตัวเองออกไปจากความสัมพันธ์ในเวลาที่เครียด

• ยอมรับความจริง ผู้หญิงมีแนวโน้มจะโทษตัวเอง เมื่อเกิดปัญหาขึ้น ความจริงผู้หญิงไม่สามารถควบคุมทุกอย่าง การดูแลคนอื่นให้ถูกใจทุกคนมีข้อจำกัด ความรู้สึกต่อตัวเองจะเป็นสิ่งสำคัญ ไม่มีใครทำทุกเรื่องได้ตลอดเวลา บางเวลาต้องยอมรับการให้พื้นที่กับตัวเองและคนที่เราดูแลในการจัดการกับตัวเอง เขาอาจไม่ได้ดูแลตัวเองอย่างที่เราอยากเห็น แต่บางเวลาการถอยออกมาจากการทำแทนเขา ช่วยให้ผู้หญิงหันกลับมาดูแลตัวเองไปพร้อมกับให้โอกาสลูกหรือสามี ได้ดูแลตัวเขาเองในแบบของเขาเอง

• ปรับทัศนคติที่ทำให้เป็นคนเครียดง่าย ต้องหัดเป็นนักแก้ปัญหา นักแก้ปัญหาจะปล่อยวางปัญหาในขณะที่จัดการกับปัญหา ไม่เอาปัญหามาคิดหมกมุ่นจนหมดพลัง คิดหาวิธีการใหม่ๆ ในการรับมือกับปัญหาประจำวัน หัดเป็นคนยืดหยุ่น ไม่ตึงจนเกินไป ทั้งกับตัวเองและคนอื่น ยอมรับที่จะเจอกันครึ่งทาง หัดวางแผน จัดลำดับก่อนหลัง บางเรื่องไม่ทำบ้างก็ได้ ลองวิเคราะห์ว่าทัศนคติอะไรของตัวเราเอง ที่ทำให้เป็นคนเครียดง่าย ปล่อยให้ทิ้งไป ไม่มีใครมาเปลี่ยนแปลงวิธีคิดของตัวเราได้ นอกจากตัวเราเองที่อยากจะเปลี่ยนตัวเองให้เครียดน้อยลง

การดูแลตัวเราเองในแต่ละวัน ทั้งร่างกายและจิตใจเป็นสิ่งที่ควรทำอยู่เสมอ การรักษาสมดุลให้ชีวิตในแต่ละวันเพื่อตัวเองไม่ได้ใช้เวลามากมาย ไม่ต้องการอะไรมาก นอกจากความตั้งใจของเราที่จะปลดปล่อยตัวเองจากความเครียดที่มากเกิน ยิ้มและหัวเราะกับคนที่อยู่ใกล้ๆ เปิดรับเรื่องราวดีๆ ให้เข้ามาเติมเต็มความสุขให้กับชีวิต เพียงเท่านี้ผู้หญิงก็จะทำทุกสิ่งที่ตัวเองตั้งใจไว้ได้สำเร็จ

พญ.พรรณพิมล วิปุลากร

จิตแพทย์เด็กและวัยรุ่น