เป็นโรคเบาหวานอย่าปล่อยให้เท้าเป็นแผล

เป็นโรคเบาหวานอย่าปล่อยให้เท้าเป็นแผล

คนเป็นโรคเบาหวาน มีปัญหาหลายอย่างที่ต้องเอาใจใส่ดูแล นอกจากต้องดูแลรักษาระดับน้ำตาลในเลือดไม่ให้สูงเกินแล้ว ยังต้องดูแลปัญหาอื่นๆ เช่น ระบบหัวใจและหลอดเลือด โรคไต โรคตา และปัญหาที่พบบ่อยคือ “เท้า” ซึ่งเป็นแผลได้ง่ายและรักษายาก

วิธีป้องกันไม่ให้เกิดแผลที่เท้า

• ดูแลเท้าให้สะอาดและแห้ง ควรล้างเท้าด้วยน้ำอุ่น แต่อย่าแช่เท้า เพราะจะทำให้เท้าเหี่ยวและสูญเสียไขมันมากกว่าที่ควร อาจจะใช้สบู่อ่อนๆ ช่วยล้างปฏิบัติต่อเท้าด้วยความนุ่มนวล เช่น ใช้ฟองน้ำช่วยล้าง อย่าเช็ดหรือถูกเท้า เพราะจำทำให้เกิดแผลถลอก เสร็จแล้วทำเท้าให้แห้ง โดยการซับน้ำไม่ใช่เช็ดน้ำ อย่าลืมซับญอกนิ้วให้แห้ง ไม่เช่นนั้นจะมีความชื้นค้างหมักหมม เป็นบ่อเกิดของเชื้อรา

• อย่าปล่อยให้ผิวเท้าแห้งแตกง่าย ถ้าผิวแห้งควรใช้มอยซ์เจอไรเซอร์ทาบางๆ แต่อย่าทาตรงซอกนิ้ว เพราะจะชื้นและติดเชื้อง่าย ถ้ามีตาปลาควรปรึกษาบุคลากรทางการแพทย์ ที่ดูแลเบาหวานว่าจะทำอย่างไร

• ตัดเล็กเท้าเป็นประจำ เวลาตัดเล็บควรตัดในแนวตรง ขวางตั้งฉากกับแนวตรงตามยาวของเท้า แล้วใช้ตะไบเล็บถูลบมุมเล็บให้มนลง อย่าตัดเล็กในแนวค้างไล่ขอบเล็บเข้าไปสองข้างเล็บ เพราะการทำแบบนั้น ไม่สามารถตัดเล็บส่วนที่อยู่ในเนื้อได้ (ปกติเล็กมีส่วนที่ติดต่ออยู่ในเนื้อ) ทำให้เหลือเงี่ยงเล็บสองข้าง ซึ่งคอยทิ่มแทงเนื้อเวลาเดิน หรือการตัดเล็บไล่สองข้างจะไปชนเนื้อทำให้เกิดแผลเล็กๆ ขึ้น แล้วติดเชื้อตามมาได้ ถ้าผู้ป่วยทำเองไม่ได้ควรให้ผู้รู้ หรือบุคลากรทางการแพทย์ที่รู้เรื่องนี้ทำให้ ไม่ควรให้ช่างทำเล็บตามร้านเสริมสวยทำเล็บผู้ป่วยเบาหวาน

• ไม่เดินเท้าเปล่า เนื่องจากผู้ป่วยเบาหวาน มีความรู้สึกที่เท้าเสียไป เวลาเกิดการบาดเจ็บของเท้าจะไม่ค่อยรู้สึก ควรสวมรองเท้าและถุงเท้าเป็นประจำ ควรเลือกถุงเท้าที่ไม่มีรอยต่อไม่รัดแน่น นุ่ม และโปร่ง เวลาเข้านอนควรสวมถุงเท้าหลวมๆ ที่สำคัญอีกอย่างคือ อย่าใช้เครื่องอุ่นเท้า เช่น กระเป๋าน้ำร้อน ประคบเท้า เนื่องจากเท้าไม่รู้สึกร้อน ทำให้เกิดการลวกได้ง่าย อนึ่งเท้าเบาหวานมีเลือดมาเลี้ยงน้อยกว่าปกติ ทำให้ความร้อน (ที่คนธรรมดามีเลือดช่วยนำพาแพร่กระจายความร้อนไปเร็ว) กลับกลายเป็นความร้อนสะสมลวกร้อนจนเนื้อตายเป็นแผลได้ง่าย อันตรายมาก

• รองเท้าต้องพอดี เวลาไปซื้อร้องเท้า ควรไปซื้อในช่วงเย็น เพราะเท้าจะขยายกว่าช่วงเช้า เวลาซื้อควรวัดขนาดทุกครั้ง เพราะเท้าของเราจะเปลี่ยนขนาดไปตามอายุ ควรเลือกรองเท้าที่มีส่วนหุ้มปลายเท้าที่กว้างไม่กดเท้า ควรเหลือช่องว่างให้นิ้วเท้ากระดิกได้ง่ายอย่างน้อย ¼ นิ้วจากนิ้วที่ยาวที่สุด ถ้ารองเท้าไม่พอดีอย่าซื้อ อย่าเชื่อคนขายว่ารองเท้าจะขยายออกเมื่อใช้ไปนานๆ ควรหลีกเลี่ยงรองเท้าปลายแหลมหรือส้นสูง ซึ่งทำให้เท้าบาดเจ็บได้ ควรมีรองเท้าหลายคู่ เพื่อผลัดเปลี่ยนกันใช้ เพื่อให้รองเท้าได้แห้งตัว ไม่หมักหมมเป็นแหล่งสมาคมของเชื้อโรค

เบาหวานมีผลเสียต่อหลอดเลือดแดงทั่วร่างกาย ทำให้หลอดเลือดของผู้ป่วยตีบตันมากกว่าคนปกติ มีผลให้อวัยวะขาดเลือดขาดออกซิเจน ซึ่งทำให้เป็นแผลหายยาก ถ้าเราดูแลเท้าไม่ดี ปล่อยให้เกิดแผลแม้จะเล็กน้อย แผลเล็กก็อาจจะกลายเป็นแผลใหญ่ติดเชื้อลุกลาม ทำให้มีกรณีที่ต้องตัดขาทิ้งอยู่บ่อยๆ ดังนั้น สิ่งสำคัญของการดูแลเท้าคนเป็นเบาหวาน คือ การป้องกันไม่ให้เกิดการบาดเจ็บเป็นแผล

หากผู้ป่วยเบาหวานตรวจพบสิ่งเหล่านี้ที่เท้า ควรไปปรึกษาแพทย์

• แผลแตกน้ำข้าว แผลฉีกขาด หรือรอยช้ำจากการบาดเจ็บ

• รอยแตกของผิวหนังแห้ง หนังลอก หรือหนังย่น

• ปัญหาของเล็บ เช่น เล็บม้วน เล็บขบ การอักเสบ (บวม แดง เจ็บ) บริเวณเนื้อข้างเล็บ

• บริเวณเท้าบวม แดงเป็นปื้น หรือเส้นแดงๆ

• เท้าแดงขึ้น ซีดลง หรือคล้ำกว่าปกติ