วิตามินบีรวม

วิตามินบีรวม

วิตามินบีเป็นมิตามินที่ละลายน้ำได้ ประกอบไปด้วยวิตามินบี 1 (Thiamine) วิตามินบี 2 (Riboflavin) วิตามินบี 3 (Niacin) วิตามินบี 5 (Pantothenic acid) วิตามินบี 6 (Pyridoxine) และวิตามินบี 12 (Cobalamin) ผลิตภัณฑ์วิตามินบีรวมมีจำหน่ายทั้งในรูปแบบยาและผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร

แหล่งของวิตามินบี

โปรไบโอติกวิตามินบี 1 พบได้ในยีสต์ เนื้อสัตว์ ถั่วฝักธัญพืชทั้งเมล็ด เช่น ข้าวซ้อมมือ ข้าวกล้อง ถั่วเปลือกแข็ง อาหารบางชนิดมีเอนไซม์ที่ทำให้วิตามินบี 1 สลายตัวได้ เช่น ชา กาแฟ ปลาดิบและหอย

โปรไบโอติกวิตามินบี 2 พบได้ในอาหารจำพวกนมและผลิตภัณฑ์จากนม เนื้อ ปลา ไข่ วิตามินบี 2 เป็นวิตามินที่ถูกทำลายได้ด้วยแสง ดังนั้น อาหารที่เป็นแหล่งของวิตามินบี 2 จึงควรเก็บในที่มือ

โปรไบโอติกวิตามินบี 3 พบได้มากในถั่ว นม เนื้อ และไข่ ร่างกายดูดซึมวิตามินบี 3 จากเนื้อสัตว์ได้ดีกว่าจากพืช

โปรไบโอติกวิตามินบี 5 พบได้มากในตับ ยีสต์ ไข่แดง ธัญพืชทั้งเมล็ด และผัก

โปรไบโอติกวิตามินบี 6 พบได้มากในถั่วเปลือกแข็ง ถั่วฝัก รำข้าว และเนื้อสัตว์ อย่างไรก็ตาม ร่างกายดูดซึมวิตามินบี 6 จากสัตว์ได้ดีกว่าจากพืช

โปรไบโอติกวิตามินบี 12 เป็นวิตามินที่แบคทีเรียสังเคราะห์ได้ ดังนั้นร่างกายจึงได้รับวิตามินบี 12 บางส่วนจากแบคทีเรียในทางเดินอาหาร อาหารที่เป็นแหล่งของวิตามินบี 12 ได้แก่ เนื้อสัตว์ ปลา และผลิตภัณฑ์จากนม อาหารจำพวกพืชไม่มีวิตามินบี 12 ยกเว้นในกรณีที่ปนเปื้อนด้วยแบคทีเรีย

ผลของวิตามินบีต่อสุขภาพ

วิตามินบีทำหน้าที่เป็นโคเอนไซม์ที่สำคัญในกระบวนการต่างๆ ในร่างกาย ดังนั้น การขาดวิตามินบีจึงทำให้เกิดอาการแสดงที่ชัดเจนได้ รายละเอียดในตารางเป็นการสรุปข้อมูลผู้ที่เสี่ยงต่อการขาดวิตามินบี ขนาดของวิตามินบีที่ร่างกายเริ่มแสดงอาการขาด และอาการแสดงของการขาดวิตามินบีชนิดต่างๆ

วิตามินบีเป็นวิตามินที่ละลายในน้ำ จึงไม่ถูกสะสมในไขมันร่างกายและขับออกได้ทางปัสสาวะ ดังนั้นจึงไม่ค่อยพบอาการพิษหรือการได้รับวิตามินบีเกินขนาด อย่างไรก็ตามการรับประทานวิตามินบี 1 ในรูปแบบผลิตภัณฑ์เสริมอาหารหรือยาในขนาดที่สูงมาก อาจทำให้เกิดอาการแพ้ยาวิตามินบี 1 การรับประทานวิตามินบี 3 ขนาด 50 มิลลิกรัมขึ้นไปทำให้หน้าแดงและวูบวาบ ซึ่งอาการดังกล่าวจะดีขึ้นเมื่อใช้ยาได้ระยะหนึ่ง นอกจากนี้อาจทำให้ผิวหนังแห้ง คัน รู้สึกสัมผัสเพี้ยน ปวดศีรษะ และอาจเป็นพิษต่อตับ การรับประทานวิตามินบี 6 ในรูปแบบผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร หรือยาอาจทำให้เกิดโรคเส้นประสาทอย่างรุนแรง แพ้แสงแดด หรือผิวหนังอักเสบได้

วิตามินบีใช้สำหรับเสริมอาหารหรือสำหรับรักษาภาวะขาดวิตามินบีแต่ละชนิด วิตามินบี 6 ถูกใช้สำหรับการรักษาโรคการกดทับเส้นประสาทบริเวณข้อมือ (carpal tunnel syndrome) อาการก่อนมีประจำเดือน โรคจิตเภท ออทิสติก และโรคเส้นประสาทจากเบาหวาน แต่อย่างไรก็ตามไม่มีรายงานว่าวิตามินบี 6 มีประสิทธิภาพในการรักษาโรคดังกล่าว นอกจากนี้วิตามินบี 6 ยังมีข้อบ่งใช้สำหรับภาวะแพ้ท้องอีกด้วย

ปฏิกิริยาระหว่างยา

วิตามินบี 3 เป็นวิตามินที่เกิดปฏิกิริยาระหว่างยาได้กับยาหลายชนิด เช่น ยาแอสไพริน และยาลดไขมันในเลือดกลุ่มยับยั้งเอนไซม์ HMG-CoA reductase นอกจากนี้วิตามินบี 6 ยังเกิดปฏิกิริยากับยาแอลโดปาได้ ดังนั้น ก่อนรับประทานวิตามินบีดังกล่าวหรือวิตามินบีรวม ควรปรึกษาแพทย์และเภสัชกรทุกครั้ง

ข้อแนะนำ

การรับประทานอาหารหลักครบ 5 หมู่ ทำให้ได้รับวิตามิบีทุกชนิดอย่างเพียงพอ ทำให้ไม่จำเป็นต้องรับประทานวิตามินบี เพื่อเสริมสร้างสมรรถภาพของร่างกายแต่อย่างใด ในกรณีที่ต้องการรับประทานวิตามินบีรวม ควรปรึกษาแพทย์ หรือเภสัชกรก่อนการใช้ยาหรือผลิตภัณฑ์ดังกล่าว

ข้อมูลอ้างอิง

-Harrison’s Principles of Internal Medicine, 18th Edition. Chapter 74, Vitamin and trace mineral deficiency and excess; Chapter 105, Megalobalstic anemias.

-http://fnic.nal.usda.gov/dietary-guidance/dietarky-reference-intakes/dri-tables. Access 10 August 2014

ภก.ณัฐวุฒิ ลีลากนก