การคุมกำเนิด ยาคุมกำเนิด การตั้งครรภ์

การคุมกำเนิด การตั้งครรภ์

มีหลายวิธีที่จะช่วยให้การตั้งครรภ์ง่ายขึ้น  ในกรณีที่คุณไม่สามารถตั้งครรภ์ได้ตามธรรมชาติ  แต่อีกมุมหนึ่งก็ง่ายมากสำหรับผู้หญิงบางคน นั่นเป็นเพราะความสมบูรณ์ของร่างกายทั้งของคุณและสามี ทำให้การปฏิสนธิของตัวอ่อนเกิดขึ้นได้ไม่ยาก  มีคุณแม่อยู่หลายท่านยังไม่พร้อมที่จะมีลูกคนที่สอง รวมทั้งสาวๆ ที่เพิ่งแต่งงานใหม่ๆ ก็ยังไม่พร้อมที่จะมีลูก ด้วยเหตุผลที่ว่า อยากทำงานเก็บเงินก่อน, อยากเที่ยวด้วยกันสองคนให้เต็มที่ก่อนที่จะมีลูก ฯลฯ  ต่างคนก็ต่างเหตุผล ซึ่งก็มีอยู่ไม่น้อยที่เลือกวิธีคุมกำเนิดด้วยการทานยา เป็นหนึ่งตัวเลือกที่จะไม่ทำให้คุณผู้หญิงเจ็บตัวกันคะ   มาดูกันดีกว่าคะว่าการคุมกำเนิดสามารถทำได้ด้วยวิธีใดบ้าง

ตัวเลือกที่เหมาะสำหรับคุณเพื่อใช้ในการคุมกำเนิด

ชนิดของยาคุมกำเนิด

• ยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน ที่มีฮอร์โมน Levonorgstre 10.75 มิลลิกรัมต่อเม็ด ชื่อทางการค้าว่า Postinor (โพสตินอร์) หาซื้อได้ตามร้านขายยา

• วิธีรับประทาน คือ กินเม็ดแรกให้เร็วที่สุดหลังมีเพศสัมพันธ์ แต่ไม่เกิน 72 ชั่วโมง กินเม็ดต่อไปอีก 12 ชั่วโมงถัดมา คุมกำเนิดได้ร้อยละ 75 – 85

• ยาคุมกำเนิดเป็นแผง อันที่จริงการคุมกำเนิดฉุกเฉินสามารถใช้ยาคุมกำเนิดทั่วไปที่เป็นแผง แต่ต้องมีฮอร์โมนเอสโตรเจน (Ethinyl Estradiol 100 ug) และโปรเจสเตอโรน (Levonorgestre l 0.5 mg) ยาเหล่านี้คุมกำเนิดได้ร้อยละ 75 ที่มีขายในร้านขายยา ได้แก่

• ออฟรอล (Ovral), ยูไกนอน (Eugynon), นอร์ดิออล (Nordiol) ฯลฯ วิธีรับประทาน กินเม็ดยา 2 เม็ดให้เร็วที่สุดหลังมีเพศสัมพันธ์ แต่ไม่เกิน 72 ชั่วโมง และกินอีก 2 เม็ดอีก 12 ชั่วโมงถัดมา

• ไมโครไกนอน (Microgynon), อาร์เดน (Arden), นอร์เด็ทท์ (Nordette), เลฟเลน (Levlen), แอนนา (Anna) ฯลฯ วิธีรับประทาน กินเม็ดยา 4 เม็ดให้เร็วที่สุดหลังมีเพศสัมพันธ์ แต่ไม่เกิน 72 ชั่วโมง และกินอีก 4 เม็ดอีก 12 ชั่วโมงถัดมา

• ไตรควิล่าร์ (Triquilar) วิธีรับประทาน กินเม็ดสีเหลือง 4 เม็ดให้เร็วที่สุดหลังมีเพศสัมพันธ์ แต่ไม่เกิน 72 ชั่วโมง และกินเม็ดสีเหลืองอีก 4 เม็ดในอีก 12 ชั่วโมงถัดมา

• ฮอร์โมนเอสโตรเจนระดับสูง

ซึ่งแพทย์จะเป็นผู้สั่งใช้เท่านั้น ในกรณีที่ไม่ต้องการให้ตั้งครรภ์ โดยเริ่มใช้ยาเร็วที่สุดหลังมีเพศสัมพันธ์ ภายใน 72 ชั่วโมงหลังจากมีเพศสัมพันธ์ คุมกำเนิดได้ร้อยละ 75 ได้แก่

• Ethinyl estradiol (EE) 2.5 mg bid x 5 days

• Conjugated estrogen 15 mg bid x 5 days

• Conjugated estrogen IV 50 mg/day x 2 days

ยาคุมกำเนิดแบบฉีด

ยาฉีดชนิดมี progestogen (โปรเจสโตเจนล้วนๆ) แบ่งได้เป็นอีก 2 ชนิดย่อยตามระยะเวลาที่ฉีด

ยาฉีดชนิด 3 เดือน (DMPA)

• ขนาด 150 มิลลิกรัม บรรจุในขวด 3 ซีซี

• หลังฉีดไปเพียง 30 วินาที ก็สามารถตรวจพบฮอร์โมนในกระแสเลือดได้ ระดับฮอร์โมนจะขึ้นสูงสุดใน 7 วัน ออกฤทธิ์คุมกำเนิดได้ภายใน 24 ชั่วโมงหลังฉีด

• ระดับฮอร์โมนไม่สะสมในร่างกายแม้ฉีดติดต่อกันเป็นเวลานาน

• ชื่อการค้าในเมืองไทยเช่น Depo provera ( ของUp John), Controlan, Depo gestin, Depo Progesta แต่ละบริษัทมีขนาดของเกล็ดยาแตกต่างกันไป

ยาฉีดคุมกำเนิด 2 เดือน คือยา NET - EN (Norethisterone enanthate)

• ผลิตในรูปยาน้ำมัน (caster oil / benzyl benzoate)

• ขนาดยา 200 มิลลิกรัม บรรจุในหลอด 1 ซีซี

• หลังฉีดยาจะกระจายไปสู่ไขมันทั่วร่างกาย แล้วค่อยๆกระจายไปสู่กระแสโลหิตอีกที แล้วจะหมดภายใน 56-74 วัน

• สามารถฉีดที่ต้นแขน หรือสะโพกก็ได้

การเริ่มฉีดยาคุมกำเนิดเข็มแรกให้เริ่มดังนี้

1.ขณะกำลังเป็นรอบเดือน ควรฉีดตั้งแต่วันแรกที่มีรอบเดือน หรือภายใน 5 วันนับจากวันที่มีรอบเดือน ก็สามารถคุมกำเนิดได้ในเดือนนั้นเลย แต่ถ้าฉีดหลังจากมีรอบเดือน 7 วันไปแล้ว อาจไม่สามารถระงับการตกไข่ได้ จึงต้องใช้การคุมกำเนิดวิธีอื่นร่วมไปด้วย

2.หลังคลอด จะฉีดทันทีหลังคลอดเลยก็ได้ หรือจะรอ 4 - 6 สัปดาห์ก่อนแล้วค่อยฉีด ตอนหมอนัดตรวจหลังคลอด ยาฉีดไม่มีผลต่อการผลิตน้ำนม จึงไม่มีข้อห้ามสำหรับคุณแม่ที่เลี้ยงลูกด้วยนมแม่

การเลือกวิธีการคุมกำเนิดไม่ว่าจะอยู่ในรูปแบบใด หรือวิธีการใดก็ตาม คุณแม่และสาวๆ ควรที่จะปรึกษากับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญและดูแลเรื่องการตั้งครรภ์โดยเฉพาะ  เพื่อความปลอดภัยของสุขภาพทั้งต่อระยะสั้นและระยะยาว  แต่ถ้าหากคุณพร้อมแล้วสำหรับการตั้งครรภ์ สิ่งแรกที่คุณควรปฏิบัติคือการดูแลร่างกายให้พร้อมสมบูรณ์ นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ ทานอาหารที่ดีมีประโยชน์ต่อร่างกาย ทานกรดโฟลิคก่อนการตั้งครรภ์อย่างน้อยเป็นเวลา 3 เดือน (กรณีนี้หากไม่เข้าใจ สามารถไปรับคำปรึกษากับคุณหมอสูติได้ที่โรงพยาบาล)   เท่านี้ก็จะช่วยให้คุณตั้งครรภ์ด้วยความพร้อม สุขกาย สุขใจ กันทั้งครอบครัวค่ะ

พ.ญ.ชัญวลี ศรีสุโข (Inside ผู้หญิง)

นพ.รุ่งโรจน์ ตรีนิต