เด็กวัย 2 ขวบชอบโกรธเวลาไม่ได้ดั่งใจอะไร

Q : ลูกสาวอายุ 2 ขวบเวลาไม่ได้ดั่งใจอะไร ชอบเอาหัวโขกคนอื่น หรือไม่ก็ตีหัวตัวเองค่ะ ไม่อยากให้ลูกเป็นแบบนี้เลย คุณหมอมีวิธีแก้ไขพฤติกรรมของน้องบ้างไหมคะ

A : เด็กวัย 2 ขวบชอบโกรธเวลาไม่ได้ดั่งใจอะไร โกรธแล้วทำร้ายตัวเองหรือไม่ก็ทำร้ายคนอื่น ความโกรธมีกันทุกคนค่ะ แต่จะแสดงออกอย่างไรให้เหมาะสม พวกเราโตๆ กันแล้ว หลายครั้งที่เราโกรธและเราก็ทำร้ายตัวเองและคนอื่นอยู่ด้วยการด่า โวยวาย ค่อนขอด นินทา เป็นต้น ยิ่งทำตัวเองก็ไม่ได้ดีขึ้น เพราะคิดแต่เรื่องไม่ดี ไม่งามและทำร้ายคนอื่นทั้งต่อหน้าและลับหลังด้วยคำพูดร้ายๆ เป็นต้น

จึงเป็นเรื่องสำคัญที่พ่อแม่ต้องฝึกเด็กให้ควบคุมความโกรธและฝึกแสดงออกให้เหมาะสม แต่ไม่ใช่พยายามให้เด็กโกรธน้อยที่สุดโดยการตามใจมากๆ เพราะวิธีการนี้ไม่เรียกว่าเป็นการฝึกสอน การสอนเด็กให้หัดควบคุมอารมณ์โกรธ หรืออารมณ์ต่างๆ นั้น มีเวลาฝึกตั้งแต่ 2-6 ขวบ

ความโกรธเป็นพลังมี 3 ช่วงคือ ช่วงขาขึ้นของความโกรธ ช่วงที่โกรธสูงสุด และช่วงขาลงของความโกรธ ความโกรธมักสงบลงได้ด้วยความเข้าใจ ความอดทนและความรัก การฝึกฝนจึงมี 3 ขั้นตอนคือ ช่วงที่อารมณ์ดี ฝึกให้หัดรอคอยทีละน้อย โดยตอบสนองความต้องการช้าลงอีกนิดหนึ่งไปเรื่อยๆ เช่น หิวนมแม่ก็ชวนลูกมาค่อยๆ รินนมใส่แก้ว โดยใช้เวลานานขึ้นอีกนิด และทำทำนองเดียวกันกับหลายสิ่งหลายอย่างรอบตัว อย่าตามใจและปรับสภาพแวดล้อมให้เหมาะสม เช่น ปลั๊กไฟ บันได ควรหาปลั๊กอุดหรือทำประตูกั้นไม่ให้เด็กมีโอกาสเล่นในสิ่งที่คุณไม่อยากให้เล่น เป็นต้น แต่เมื่อเข้าช่วงที่อารมณ์ไม่เชิงดีนัก ก็ให้ตอบสนองเร็วขึ้น เข้าไปเบี่ยงเบนความสนใจไปยังสิ่งอื่น แต่ยังคงห้ามในสิ่งที่ไม่ควรทำ และเมื่อเข้าช่วงโกรธไปแล้ว ระยะแรกให้เบี่ยงเบนความสนใจไปยังสิ่งอื่นโดยอาศัยว่าเด็กลืมง่าย ถ้าไม่ได้ผล คือโกรธมากมาย เริ่มจะทำร้ายตัวเองและคนอื่น ให้เข้าไปกอดและจับไว้โดยไม่ต้องส่งเสียงดัง หรือแสดงท่าทางตกใจกับพฤติกรรมของเด็กมากนัก การเข้าไปกอดจะช่วยควบคุมเด็กให้ไม่สามารถทำร้ายตัวเองและคนอื่นได้ แต่ขอให้เข้าใจว่าเด็กกำลังโกรธ ไม่ต้องอธิบายมากเพราะอายุ 2 ขวบยังไม่เข้าใจภาษาแต่เข้าใจท่าทางที่แม่แสดงออก ยิ่งคุณแสดงความสงบ ความนิ่ง ความอดทนเข้าใจและความรักมากเท่าใด ความโกรธของเด็กจะลดลงได้เร็วมากขึ้นเท่านั้น และค่อยๆ ฝึกแบบนี้ไปค่ะ

ศ.คลินิก พญ.วินัดดา ปิยะศิลป์