พ่อแม่จะส่งเสริมลูกได้อย่างไรบ้าง เพื่อให้สมองลูกได้พัฒนาเต็มที่

Q : เคยได้ยินมาว่าช่วงเวลาทองของสมองลูกที่จะเรียนรู้ได้อย่างรวดเร็ว อยู่ที่แรกเกิดจนถึงสามขวบปีแรกไม่ทราบว่าพ่อแม่จะส่งเสริมลูกได้อย่างไรบ้าง เพื่อให้สมองลูกได้พัฒนาเต็มที่

จริงอยู่ว่าช่วง 3 ปีแรก สมองของลูกน้อยเหมือนฟองน้ำที่พร้อมซึมซับสิ่งใหม่ๆ แต่การพัฒนาสมองนั้นยาวนานกว่าสามขวบปีแน่นอน ช่วงแรกเกิดจนถึง 6 ปีแรก คือช่วงเวลาที่สมองของลูกจะเติบโตจนถึง 75% เพราะฉะนั้นช่วงเวลานี้จึงเป็นช่วงเวลาทองของการที่ส่งเสริมให้ลูกได้พัฒนาอย่างเต็มที่ ช่วงเวลาดีๆ และอบอุ่นกับพ่อแม่ เช่น แม่กอดลูก ป้อนข้าวลูก พ่ออ่านหนังสือให้ฟัง อาจจะดูเป็นเรื่องเล็กน้อยแต่การกระทำด้วยความรักนี้ เป็นเหมือนการเสริมสารอาหารที่มีประโยชน์ให้กับสมองที่กำลังเจริญเติบโต เด็กต้องการความรักความเอาใจใส่ และประสบการณ์ใหม่ๆ ที่ส่งผลต่อการเรียนรู้ ไม่ใช่ความสนใจแบบมากเกินไป หรือของเล่นต่างๆ การพูดคุย ร้องเพลง เล่นกับลูก อ่านหนังสือกับลูก เป็นกิจกรรมที่ดีและมีผลดีมากทำให้เด็กเติบโตอย่างเฉลียวฉลาด ไม่ใช่เป็นเพราะยีนส์ที่ดี หรือกรรมพันธุ์ที่ดีเท่านั้น วิธีการเลี้ยงลูกและสิ่งแวดล้อมรอบตัวนั้นมีอิทธิพลเป็นอย่างมากเพราะเหตุนี้เราควรจะสรรหาอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย มีอาหารอยู่ 5 ชนิด ที่อยากจะแนะนำ และมีประโยชน์ต่อสมองมาก คือ

1.ปลาแซลมอน ถ้าจะให้ดีควรเป็นปลาที่ฟาร์มเลี้ยง เรา ทราบกันดีอยู่แล้วว่า Omega 3, DHA และ EPA มีความสำคัญ เพียงใด แต่ไม่จำเป็นว่าต้องทานทุกวัน

2.ไข่ เต็มไปด้วย Protein และ Choline เพื่อหน่วย ความจำที่เป็นเลิศของลูก

3.ถั่ว โดยเฉพาะ Peanut butter ที่เต็มไปด้วย vitamin E และ thiamin

4.ข้าวกล้อง และข้าวไม่ขัดสี เต็มไปด้วย Vitamin B ซึ่ง เป็นประโยชน์ต่อระบบกล้ามเนื้อ

5.เหล่าตระกูลผลไม้เบอรี่ เช่น สตรอเบอร์รี่, แบล็กเบอร์รี่, เชอรี่ มีทั้ง Omega 3 และวิตามิน C

เมื่อเราบำรุงการเจริญเติบโตของสมองด้วยสารอาหารอย่างครบถ้วนแล้ว คราวนี้เราก็ต้องมากระตุ้นวิธีการทำงานของสมอง ให้สามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพลองสมมติว่าสมองของลูกคือบ้านหลังหนึ่ง ที่ระบบสายไฟยังไม่เข้าถึงเพราะฉะนั้นเป็นหน้าที่ของเราที่ต้องติดตั้งระบบสายไฟให้บ้านหลังนี้สว่างไสวจนดีให้ได้ เด็กเล็กๆ เรียนรู้จากประสบการณ์ซ้ำๆ เช่นการพูดคุยคำศัพท์ซ้ำๆ บ่อยๆ จนเด็กจำได้ เด็กจะเริ่มพัฒนาเรื่องการพูดและภาษา คุณพ่อคุณแม่ควรจะเน้นการส่งเสริมด้านต่อไปนี้ เป็นพิเศษ

1.การเห็น การสัมผัส และการได้ยิน

ของเล่นที่เป็นรูปทรงต่างๆ และหลากสี ช่วยให้ลูกฝึกการแยกแยะ และกระตุ่นประสาทสัมผัสที่ดี เสียงดนตรีต่างๆ ก็ช่วยให้ประสาทกับการรับฟังของลูกพัฒนาได้ดีขึ้น

2.การใช้ภาษา

ตั้งแต่แรกเกิดจนถึง 6 ปี เป็นช่วงเวลาทองของลูกจะพัฒนาด้านนี้ ลูกๆ ควรจะได้พูดคุยกับคุณพ่อคุณแม่ให้มากที่สุดเท่าที่เป็นไปได้ นี่รวมไปถึงคำชมคำสอนของคุณพ่อคุณแม่ด้วยนะคะ คุณพ่อคุณแม่ควรให้ลูกมีโอกาสได้พูดคุย แม้ว่าจะเป็นภาษาเด็กๆ ก็ควรจะต้องฟังอย่างตั้งใจ มีเด็กบางคนพูดช้าและน้อยจนคุณพ่อคุณแม่เป็นห่วง บางครั้งก็มาจากการที่ไม่มีใครฟังหนูเลย มีแต่คนพูดคะ

3.การพัฒนาด้านร่างกาย

ตั้งแต่แรกเกิดจนถึง 12 ปี การฝึกกล้ามเนื้อมัดต่างๆ โดยผ่านกิจกรรมที่เป็นทั้งกีฬาและการเล่นต่างๆ คะ

4.การพัฒนาด้านอารมณ์และสังคม

เป็นเรื่องเกี่ยวกับการพัฒนาด้านสมองโดยตรงเลยนะคะ ตั้งแต่แรกเกิดถึง 12 ปี เป็นช่วงเวลาที่คุณพ่อคุณแม่จะสอนให้ลูกรู้จักอารมณ์ต่างๆ ของตัวเอง และผู้อื่น ยกตัวอย่างเช่น ช่วงแรกเกิดคือ 18 เดือนที่ลูกเริ่มสร้างความผูกพันที่ดีในรูปแบบของการติดแม่ตรงนี้เป็นพื้นฐานของการพัฒนาด้านอารมณ์ของลูก การพัฒนาด้านอารมณ์และสังคมที่สมบูรณ์จะทำให้สมองได้รับการพัฒนาอย่างถึงขีดสุด การดูแลลูกอย่างอบอุ่นในช่วงเยาว์วัย จะทำให้ลูกรู้จักที่จะเห็นอกเห็นใจผู้อื่น มีความอดทน และเป็นผู้ใหญ่ที่มีความสุข การพัฒนาด้านนี้ คุณพ่อ คุณแม่เป็นผู้ที่มีอิทธิพลโดยตรงแทบจะไม่มีตัวช่วยเลยคะ

อาจารย์อาวีนันท์ กลีบบัว