เบาหวานขณะตั้งครรภ์ที่แม่ท้องไม่ควรชะล่าใจ

เปิดอ่าน 7237

เบาหวานขณะตั้งครรภ์ที่แม่ท้องไม่ควรชะล่าใจ

ความสุขที่ทำให้ผู้หญิงยิ้มออกมีความสุขได้ คงมีอยู่ไม่กี่อย่างบนโลก ช้อปปิ้ง เที่ยว กิน ดูหนัง มีตติ้งกับเพื่อนๆ หรือความใฝ่ฝันในการสวมใส่ชุดเจ้าสาว มากไปกว่านั้นคือ การมีลูกน้อยเป็นของตัวเอง และที่สุดของมนุษย์ผู้หญิงคือการได้มีโอกาสเป็นคุณแม่สักครั้ง ซึ่งเป็นความยากที่ท้าทายมากที่สุด เริ่มตั้งแต่กระบวนการตั้งต้นอย่างการตั้งครรภ์ ที่นอกจากจะต้องใช้ระยะเวลาประคับประคองอยู่พอสมควรแล้ว การปกป้องลูกน้อยให้ไกลจากความเสี่ยงต่างๆ ก็ยังเป็นอีกหนึ่งการให้อย่างเต็มใจจากผู้หญิงชื่อว่า “แม่”

เบาหวานกับแม่ท้อง

ระยะการตั้งครรภ์เป็นช่วงที่ร่างกายของมนุษย์เพศหญิงเกิดการเปลี่ยนแปลง และสุ่มเสี่ยงต่อการเกิดโรคได้มากกว่าช่วงเวลาปกติ ยกตัวอย่างเช่น

• ผู้หญิงที่เป็นโรคเบาหวานอยู่แล้ว เมื่อถึงช่วงระยะเวลาตั้งครรภ์ ระดับของเบาหวานก็จะสูงมากขึ้นกว่าปกติ

• ผู้หญิงซึ่งมีอาการใกล้เคียงเสี่ยงเป็นเบาหวาน เมื่อถึงช่วงระยะเวลาตั้งครรภ์อาจทำให้เกิดกลายเป็นโรคเบาหวานได้ แต่หากไม่มีการตั้งครรภ์ ผู้หญิงคนนั้นก็ไม่เป็นโรคเบาหวาน

เหล่านี้เกิดจากความผิดปกติตามช่วงเวลาของร่างกาย แต่ไม่ใช่เรื่องผิดแปลกสำหรับธรรมชาติแต่อย่างใด เพราะผู้หญิงทุกคนเมื่อเข้าสู่ระยะตั้งครรภ์ ฮอร์โมนอินซูลิน ซึ่งทำหน้าที่ค่อยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด จะทำงานได้น้อยลง หรือไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ดีเท่าที่ควร แต่ในกรณีของผู้หญิงที่มีสุขภาพแข็งแรงเป็นปกติดี โอกาสเสี่ยงเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์อาจไม่มีเลยก็ได้ อีกทั้งคนไข้ที่เป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์ก็ยังมีจำนวนที่ค่อนข้างน้อย

นอกจากนี้ยังมีปัจจัยอื่นๆ ที่ทำให้เกิดเบาหวานขณะตั้งครรภ์ยังมีอยู่ด้วยกันหลายอย่าง อาทิเช่น คนไข้มีน้ำหนักตัวที่ค่อนข้างมาก หรือมีประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคเบาหวานมาก่อน รวมถึงพฤติกรรมการทานที่ผิดวิธี เช่น การรับประทานอาหารที่มีรสชาติหวานมากเกินไป รวมถึงการรับประทานคาร์โบไฮเดรตที่เยอะเกินความจำเป็น ก็ยังเป็นอีกหนึ่งปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคได้เช่นกัน

อย่างไรก็ตามอาการของโรคจะยังไม่ส่งผลต่อทารกในครรภ์แต่อย่างใด หากแต่จะเกิดกลายเป็นผลกระทบหลังคลอดออกมาแล้ว โดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้ยกตัวอย่างสถานการณ์จากกรณีขณะทำคลอดว่า หากคุณแม่มีระดับน้ำตาลในเลือดสูง ทารกแรกเกิดที่ออกมา จะมีระดับน้ำตาลในเลือดที่ค่อนข้างต่ำ ซึ่งอาจทำให้เด็กเกิดการช็อกได้ ฉะนั้นก่อนทำคลอด แพทย์จะต้องทราบด้วยว่าคนไข้มีประวัติของโรคเบาหวานร่วมด้วยหรือไม่ รวมถึงควรเจาะเลือดทารกเพื่อนำมาตรวจหาระดับน้ำตาลในเลือดว่า อยู่ในปริมาณที่ปกติหรือไม่

ดูแลสุขภาพตั้งครรภ์ก่อนคลอด เพื่อความแข็งแรงของลูกน้อย

โรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ อาจจะส่งผลกระทบโดยตรงต่อสุขภาพของคุณแม่และลูกน้อย ดังนั้นจึงเป็นสิ่งที่แพทย์และคุณแม่ควรเฝ้าระวังดูอาการอยู่ไม่ห่าง การดูแลสุขภาพของคุณแม่ตั้งแต่ก่อนคลอด จึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยลดความเสี่ยงต่างๆ อันจะเกิดกับตัวของลูกน้อยในอนาคตได้

โดยจะเป็นการควบคุมดูแลทางด้านโภชนาการกว่า 90 เปอร์เซ็นต์ เพราะไม่ว่าในกรณีของคุณแม่ที่ทั้งทราบและไม่ทราบมาก่อนว่า ตัวเองเป็นโรคเบาหวาน ย่อมควรที่จะควบคุมการรับประทานอาหารที่มีหวานมากจนเกินไป เนื่องจากทารกที่อยู่ในระหว่างช่วง 22 สัปดาห์แรก (6-7 เดือน) จะเริ่มมีการสร้างตัวได้อย่างเต็มที่ หากคุณแม่ไม่มีการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดที่ดีพอ อาจส่งผลทำให้เกิดความผิดปกติของลักษณะทางกายภาพต่อเด็กได้ เช่น โรคปากแหว่งเพดานโหว่ กระดูกสันหลังแหว่ง หรือโอกาสเป็นโรคหัวใจของทารกก็จะมีมากขึ้น

รวมถึงโอกาสคลอดก่อนกำหนดก็จะสูงขึ้นตามไปด้วย มากไปกว่านั้นคือ โอกาสที่ทารกจะเสียชีวิตในครรภ์ของช่วงเวลา 3 สัปดาห์สุดท้ายแห่งการตั้งครรภ์ ซึ่งยังเป็นเรื่องที่แพทย์ยังให้ความกังวลอยู่ และเพื่อเป็นการป้องกันและควบคุมการเกิดโรคได้อย่างครอบคลุม การตรวจเลือดและสุขภาพของคุณแม่ทั้งก่อนและระหว่างตั้งครรภ์ จึงเป็นสิ่งสำคัญที่แพทย์มักจะแนะนำให้ทำอยู่เสมอ

เพราะนอกจากจะช่วยลดความเสี่ยงของผลข้างเคียง ที่อาจเกิดขึ้นกับลูกได้แล้ว ภาวะร่างกายของคุณแม่ที่จะกลับมาเทียบเท่าคนปกติ ก็ยังสูงขึ้นอีกด้วย โดยจะเป็นการดูแลควบคู่กันไประหว่างแพทย์ทางด้านเบาหวานและสูตินรีแพทย์ จะเป็นการอบรมให้ความรู้ในการดูแลตัวเองทางด้านโภชนาการ และวิธีเจาะเลือด เพื่อให้คุณแม่สามารถตรวจสอบและควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของตนเองได้อย่างถูกต้อง

แก้ไขเบาหวาน ให้เบาลง

วิธีลดระดับน้ำตาลในเลือดของคุณแม่ในช่วงตั้งครรภ์ จะมีระดับการรักษาที่เป็นขั้นตอนอย่างเท่าเทียมกันในแต่ละคน โดยแบ่งออกเป็น 2 ระดับ ดังนี้

1.ระดับแรก ปรับพฤติกรรมการรับประทาน

โดยการให้คุณแม่ฝึกปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานของตนเองก่อน ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการเลือกรับประทานอาหารให้มากขึ้น งดรับประทานอาหารหรือขนมที่มีรสชาติหวานมากจนเกินไป เนื่องจากโรคเบาหวานยังมีสาเหตุมาจากคนที่มีน้ำหนักเดิมอยู่แล้ว หรือมีโรคความดันโลหิตสูงร่วมด้วยอยู่แล้ว หากคุณแม่สามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรมให้เป็นไปตามเป้าหมายที่เหมาะสม และเมื่อตรวจเลือดแล้วพบว่าระดับน้ำตาลอยู่ในเกณฑ์ที่ต่ำลงจนเกือบเป็นปกติ การรักษาก็จะหยุดอยู่ที่แค่ระดับแรก

2.ระดับสอง ฉีดอินซูลิน

ในกรณีที่คุณแม่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลจากการควบคุมอาหารได้ แพทย์จะเริ่มมีการให้อินซูลินแก่คนไข้ พร้อมสอนให้คนไข้ฉีดอินซูลินด้วยตนเอง และเมื่ออายุครรภ์ประมาณ 38-39 สัปดาห์ แพทย์อาจพิจารณาให้ทำคลอดเพื่อลดความเสี่ยงที่ทารกจะเสียชีวิตในครรภ์ลง แต่จะเป็นการพิจาณาเป็นรายๆ ไป

คนไข้ที่เป็นเบาหวานสามารถคลอดด้วยวิธีธรรมชาติได้ ขึ้นอยู่กับความเห็นของแพทย์ผู้ทำการรักษาเป็นสำคัญ เนื่องจากภาวะเบาหวานของคนไข้อาจทำให้เด็กมีรูปร่างทางกายภาพที่ค่อนข้างใหญ่ และสิ่งที่น่าเป็นห่วงของการคลอดมากที่สุดคือ การคลอดไหล่ติด (ลักษณะหัวออกมาได้ แต่ตั้งแต่ช่วงไหล่ลงไปออกมาไม่ได้) เพราะอาจอันตรายถึงขั้นทำให้เด็กเสียชีวิตลงได้ หากแพทย์พบแนวโน้มถึงความเสี่ยงดังกล่าว อาจแนะนำให้ทำการผ่าตัดทำคลอดแทน

อย่างไรก็ตามโรคเบาหวานที่เกิดขึ้นระหว่างตั้งครรภ์ จะสลายหายไปภายหลังการคลอดบุตรไปได้เช่นกัน แต่สิ่งที่ดีและควรปฏิบัติมากที่สุดคือ การดูแลสุขภาพตนเองพร้อมเข้ารับการตรวจเช็คระดับน้ำตาลในเลือดอยู่ประจำ

รศ.นพ.นพดล สโรบล

สูตินรีแพทย์

โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์

7 ปัจจัยเสี่ยงโรคเบาหวาน - สุขภาพ - Haijai.com

โรคเบาหวาน คืออะไร - สุขภาพ - Haijai.com

โรคเบาหวานสัมพันธ์กับโรคซึมเศร้าอย่างไร - สุขภาพ - Haijai.com

การนวดกดจุดสะท้อนฝ่าเท้าแก้โรคเบาหวาน - สุขภาพ - Haijai.com

เน้นออกกำลังกายป้องกันโรคเบาหวาน - สุขภาพ - Haijai.com

วิตามินต้องห้ามสำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวาน - สุขภาพ - Haijai.com

เป็นโรคเบาหวานอย่าเบาใจ - สุขภาพ - Haijai.com

กรองความเสี่ยงโรคเบาหวาน - สุขภาพ - Haijai.com

8 สัญญาณเตือนโรคเบาหวาน - สุขภาพ - Haijai.com