วิทยาศาสตร์สมัยใหม่กับพุทธศาสนา

วิทยาศาสตร์สมัยใหม่กับพุทธศาสนา

เหตุผลที่ต้องแยกวิททยาศาสตร์สมัยใหม่กับวิทยาศาสตร์ในอดีต ก็เพราะว่าในช่วงหลังๆ นี้มีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นหลายๆ อย่าง เริ่มมีศาสนาพุทธเข้าไปในประเทศตะวันตก มีนักวิทยาศาสตร์จำนวนมากที่ได้รู้จักและศึกษาพุทธศาสนามากขึ้น แม้ว่าจะไม่ใช้การเปลี่ยนมานับถือพุทธศาสนา แต่นักวิทยาศาสตร์เหล่านั้นก็ทึ่งในสิ่งที่พระพุทธเจ้าตรัสรู้ เช่น ที่ไอน์สไตน์ได้กล่าวว่า

“ถ้าจะหาศาสนาที่มีความสอดคล้องกับหลักการทางวิทยาศาสตร์แล้วละก็ ศาสนานั้นน่าจะได้แก่ ศาสนาพุทธ” และยังบอกต่ออีกว่า

“ศาสนาพุทธมีลักษณะอย่างที่เราคาดหวังจะให้เป็นศาสนาแห่งจักรวาล ศาสนาพุทธไม่ยึดติดกับพระเจ้าไม่ส่งเสริมความเชื่อ งมงาย ไม่เกี่ยวข้องกับเทววิทยา (เทพ) ศาสนาพุทธเกี่ยวพันกับทั้งธรรมชาติและจิตวิญญาณ ... ศาสนาที่แท้จริงต้องไม่ว่างอยู่บนความกลัวชีวิต ความกลัวตาย และศรัทธาอย่างไม่ลืมหูลืมตา แต่ด้วยควาพากเพียรตามความรู้ที่มีเหตุผล”

ฟริตจอฟ คาปรา นักฟิสิกส์ชื่อดังของโลก ซึ่งปัจจุบันสอนอยู่ที่มหาวิทยาลัยเบิร์กลีย์ ได้กล่าวว่า

“ทฤษฎีควอนตัมและทฤษฎีสัมพัทธภาพทำให้ความเข้าใจเกี่ยวกับโลกของเราคล้ายคลึงกับความเข้าใจของชาวพุทธและเต๋า และยิ่งคล้ายคลึงมากขึ้นไปอีกเมื่อมีการรวมเอาสองทฤษฎีนี้มาใช้อธิบายปรากฏการณ์ของอนุภาคที่เล็กมากๆ จนไม่สามารถมองเห็นด้วยกล้องจุลทรรศน์ นั่นคือ อธิบายคุณสมบัติและปฏิกิริยาของอนุภาคที่เล็กกว่าอะตอม ซึ่งอนุภาคเหล่านี้มีความไม่เที่ยง แปรเปลี่ยนไปตลอด และไม่มีตัวตนที่แท้จริง ซึ่งสอดคล้องอย่างยิ่งกับหลักแห่งอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา”

ปัจจุบันเมื่อความรู้ทางวิทยาศาสตร์โดยเฉพาะฟิสิกส์และควอนตัมได้พัฒนาขึ้นมาก จนความรู้หลายๆ อย่างที่ค้นพบใหม่ สามารถอธิบายสิ่งที่พระพุทธเจ้าตรัสรู้ได้ทีละอย่างทีละอย่าง เช่น ทฤษฎีสัมพัทธภาพก็ทำให้สามารถอธิบายได้ดีขึ้นเกี่ยวกับการที่เวลาในโลก สวรรค์ นรก ไม่เท่ากัน ความรู้ชั้นสูงทางด้านฟิสิกส์และควอนตัมนั้น สามารถอธิบายหลักธรรมะชั้นสูงได้อย่างสอดคล้อง ทฤษฎีสตริงที่กล่าวว่า แต่ละกาแล็กซีอาจจะมีกฎฟิสิกส์ที่แตกต่างกัน ทำให้สามารถอธิบายสภาพบนสวรรค์นรกและการเหาะได้อย่างมีเหตุผลมากขึ้น และด้วยความสอดคล้องแบบนี้จะทำให้ผู้ที่เข้าใจฟิสิกส์และควอนตัมชั้นสูง หากมาศึกษาพุทธศาสนาจะมีโอกาสเข้าใจได้ง่ายกว่าคนทั่วไป

ยอมรับความเป็นจริง

เราคงต้องปรับความคิดกันใหม่โดยเปลี่ยนเป็นว่า ที่เราเคยคิดว่าพุทธศาสนาและวิทยาศาสตร์ไม่สามารถไปด้วยกันได้นั้น เกิดจากความจริงที่ว่า เราแทบไม่รู้ว่าพระพุทธเจ้าตรัสรู้ในเรื่องใดบ้าง หรือเราไม่ได้มีความรู้ในทางวิทยาศาสตร์สูงมากพอ ซึ่งไม่ว่าจะเกิดจากเหตุใดก็ตาม ผลก็คือเราขาดความรู้ที่ถูกต้องและเหมาะสม ทำให้เราไม่สามารถเชื่อมโยงได้ว่า สองสิ่งนี้เกี่ยวข้องกันอย่างไร

ผมจึงดูเหมือนคนที่โง่แล้วอวดฉลาดที่พยายามจะบอกว่า ผมไม่เชื่อพุทธศาสนาเพราะพิสูจน์ไม่ได้ ทั้งที่ความจริงแล้วเป็นเพราะผมแทบไม่รู้อะไรเกี่ยวกับพุทธศาสนา และก็ไม่ได้มีความรู้ทางวิทยาศาสตร์ที่สูงมากพอ และผมก็ไม่เคยแม้แต่ครั้งเดียวที่จะพยายามพิสูจน์ว่าสิ่งที่พระพุทธเจ้าตรัสรู้นั้นจริงหรือไม่จริง คุณจะคิดอย่างไรกับคนที่พยายามแสดงความคิดเห็นในเรื่องที่เขาก็ไม่ได้มีความรู้ในเรื่องนั้นเท่าไร และแทบไม่เคยค้นคว้าหาคำตอบ แทบไม่เคยพยายามพิสูจน์หาความจริงเลย แล้วคุณล่ะ เป็นแบบที่ผมเคยเป็นไหม