ครอบครัวบำบัด Family Therapy

Family Therapy ครอบครัวบำบัด

ใครๆ ก็อยากมีครอบครัวที่ดี เข้าใจและรู้ใจกัน มีความรักและเอื้ออาทรต่อกัน ครอบครัวเป็นหน่วยเล็กของสังคมที่จะให้มนุษย์ได้สัมผัสความรักพื้นฐาน (Basic Love) และความเชื่อพื้นฐาน (Basic Trust) ในตัวมนุษย์ได้

จากการที่ได้รับความรักจากครอบครัวอย่างเหมาะสม เด็กจะมีความรักพื้นฐาน เมื่อเติบโตต่อไปก็พร้อมจะให้ความรักคนอื่นๆ ได้ต่อไป และจากการที่มีความเชื่อและศรัทธาคนในครอบครัวได้ เกิดความเชื่อพื้นฐาน เขาก็จะสามารถเชื่อและศรัทธาคนอื่นในชีวิตต่อไปได้อย่างเหมาะสม ครอบครัวจะทำให้เขามีความภูมิใจและมั่นใจตัวเองตามความเป็นจริงได้ต่อไป ไม่ว่าเขาจะตกต่ำหรือประสบความสำเร็จมากมายแค่ไหนก็ตาม นั่นคือความหมายและความสำคัญของครอบครัวอย่างสั้นๆ

แต่ครอบครัวทุกวันนี้ไม่ได้เป็นอย่างนั้นหรอก ผู้ใหญ่ในครอบครัวก็ขาดความรักพื้นฐาน ทำให้ไม่สามารถให้ความรักคนในครอบครัวได้ เด็กก็จะเกิดภาวะขาดความรัก หิวความรัก จะมีลักษณะใจน้อย แสนงอน เอาแต่ใจตัวเอง ก้าวร้าว เรียกร้องความสนใจ ขี้อิจฉาริษยา และถ้าเขาขาดความเชื่อพื้นฐานจากคนในครอบครัวก็จะกลายเป็นคนระแวง ขาดวินัย โดดเดี่ยว เหงา ไม่มีความสุข แยกตัว มนุษยสัมพันธ์ไม่ดี ถ้าเขาขาดความมั่นใจตัวเองตามความเป็นจริงด้วย เขาก็จะมีปมด้อย ขี้อาย หรือสร้างปมปลอม อวดเก่ง เบ่ง ขี้นินทา

คนในครอบครัวทุกวันนี้ทะเลาะกันมากขึ้น พูดกันไม่เข้าใจ ไม่รู้เรื่องกันมากขึ้น ไม่มีใครฟังใคร ต่างคนต่างพูด และอยากให้อีกฝ่ายหนึ่งสนใจและเข้าใจเขา ไม่ว่าจะเป็นพ่อกับแม่หรือพ่อแม่กับลูก เมื่อพูดคุยกันไม่เข้าใจ ไม่ถูกใจกันมากขึ้นเท่าไร ความขัดแย้งก็มีมากขึ้นเท่านั้น ความก้าวร้าว ห่างเหิน แตกแยก และไม่มีความสุขจะตามมา

เวลามีผู้ทุกข์ที่เป็นคนในครอบครัว เช่น ลูกมาปรึกษาเรื่องของบุคลิกภาพ ความมั่นใจ ความก้าวร้าว หรือมีพฤติกรรมไม่เหมาะสมอื่นๆ เช่น ไม่อยากเรียนหนังสือ ต่อต้านครูและกฎเกณฑ์อื่นๆ ผมมักจะทำครอบครัวบำบัดร่วมไปด้วย หรือในกรณีสามีภรรยาไม่มีความสุข มีพฤติกรรมก้าวร้าว ขัดแย้งมาปรึกษา ผมก็จะทำครอบครัวบำบัดให้ด้วย

หลักการง่ายๆ ของครอบครัวบำบัด (Family Therapy) ก็เหมือนกับผมเป็นคนกลางที่รับฟังปัญหาของคนในครอบครัวทีละฝ่าย โดยให้ฝ่ายแรกพูดถึงปัญหาของเขา และพูดถึงลักษณะของอีกฝ่ายหนึ่งได้เต็มที่ว่าเป็นอย่างไร มีบุคลิกภาพอย่างไรตามความคิดของเขา และให้อีกฝ่ายหนึ่งพูดถึงปัญหาของฝ่ายแรกได้เต็มที่เช่นกัน แต่ต้องพูดกันคนละทีนะครับ แล้วจึงเชิญทั้งสองฝ่ายเข้ามาเพื่อหาทางออมชอม มีข้อตกลงเพื่อแก้ความขัดแย้งหรือแก้ปัญหาเหล่านั้น ตอนนี้แหละเป็นตอนที่สำคัญ เพราะถ้าคนกลางไม่สร้างความน่าเชื่อถือให้เขา เช่น เข้าข้างฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งก็จะไม่เกิดประโยชน์ เพราะเขาจะไม่เชื่อคนกลาง และไม่ยอมร่วมมือแก้ความขัดแย้ง ฉะนั้นคนกลางจะต้องมีความเป็นกลาง เข้าใจความคิดและพฤติกรรมของมนุษย์ตามเพศและวัย ยอมรับความแตกต่างและความไม่สมบูรณ์แบบของทั้งสองฝ่ายได้ แล้วจึงหาทางทำให้เขาเข้าใจและยอมรับซึ่งกันและกัน ร่วมกับหาทางปรับปรุงพัฒนาความคิดและพฤติกรรมบ้าง โดยมีเป้าหมายอยู่ที่ความเป็นสากลนิยม ไม่ใช่ให้เขาปรับปรุงให้เป็นคนสมบูรณ์แบบ ซึ่งเขาไม่มีทางทำได้แม้จะรับปากไปแล้วก็ตาม และไม่ใช่ให้เขาปรับปรุงตัวเองเข้าหาอีกฝ่ายหนึ่ง  ซึ่งเขาจะไม่ยอมทำ             สอนให้รู้จักสร้างความรัก ความเชื่อ และความมั่นใจ ภูมิใจตัวเองตามความเป็นจริงขึ้นใหม่

หลายๆ คู่หันหน้าเข้าหากัน รักและเข้าใจกันมากขึ้น บางคู่สามีภรรยาเดินโอบกอดกันออกไป บางคู่พ่อแม่ลูกเดินยิ้มออกไปด้วยความเข้าใจกัน และมีความสุขมากขึ้นที่จะรับสถานภาพครอบครัวต่อไป

ในโอกาสต่อไปเขาก็จะมารายงานความเปลี่ยนแปลงในตัวเขา และคนในครอบครัวเขาว่าเป็นอย่างไร ซึ่งส่วนใหญ่จะดีขึ้น ครอบครัวบำบัดจึงทำให้คนในครอบครัวมีความสุข เข้าใจ ยอมรับความเป็นจริงของกันและกันได้มากขึ้น และต่างปรับตัวเข้าหาความเป็นสากลนิยม ไม่ใช่ต้องการบำบัดให้คนในครอบครัวเป็นคนดีสมบูรณ์แบบ หรือปรับตัวเข้าหาฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งอย่างที่หลาย ๆ คนเข้าใจหรอก

ศ.ดร.นพ.วิทยา นาควัชระ