เรื่องเล่าโรคซางในเด็ก

เรื่องเล่าโรคในเด็ก

คัมภีร์ปฐมจินดา และคัมภีร์ฉันทศาสตร์ ได้อธิบายถึงโรคที่เกิดขึ้นในเด็กตั้งแต่แรกเกิดจนถึง 12 ปี ที่ชาวบ้านส่วนใหญ่เรียกกันติดปากว่า “ซาง” ดังนี้

ซาง เป็นกลุ่มอาการหรือโรค ที่เกี่ยวข้องกับระบบทางเดินหายใจ เช่น หวัด ตัวร้อน ไอ เจ็บคอ ลิ้นเป็นฝ้า มีเม็ดในปากคอ และระบบทางเดินอาหาร เช่น ท้องอืด ท้องเสีย ท้องผูก อาเจียน เบื่ออาหาร พยาธิ (พุงโรก้นป่อง)

นอกจากนี้ แพทย์แผนไทยยังเชื่อว่า โรคที่เกิดในเด็กยังประกอบไปด้วยโรค หละ สะพั้น ละออง ตาน และทับ ซึ่งเกิดกับเด็กแรกเกิดจนกระทั้งอายุ 12 ปี โดยมีอาการดังนี้

• สะพั้น โรคที่เกิดกับทารกอายุตั้งแต่แรกเกิดจนถึงหนึ่งปี มีอาการไข้ และท้องเสียเป็นส่วนใหญ่

• หละ คือ อาการที่เม็ดขึ้นในปาก คอ และกระพุ้งแก้ม

• ละออง คือ ปุยหรือฝ้าขาวที่ขึ้นในปากและคอ

• ซาง คือ อาการที่มีเม็ดขึ้นในปากและคอ พบในเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี

• ตาน คือ อาการท้องขึ้น อืด เฟ้อ ถ่ายเป็นเม็ดมะเขือ เกิดกับเด็กอายุ 6-12 ปี

• ทับ คือ ความผิดปกติของอวัยวะในระบบย่อยอาหาร ทำให้เด็กมีอาการท้องเสีย และเมื่อพิษรุนแรงมากขึ้นก็จะทำให้ เป็นไข้ ตัวร้อน อาเจียน สำรอก เจ็บในคอ มีขึ้นเม็ดในคอ ไอ หรือบางที ทำให้มีอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ เด็กงอแง ร้องไห้บ่อย กินข้าวกินนมไม่ได้ เป็นต้น

ผู้ทรงคุณวุฒิทางการแพทย์แผนไทยได้อธิบายสาเหตุการเกิดซางไว้ใน งานวิจัยภูมิปัญญาในการกวาดยาเด็ก วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกว่า ขณะเด็กอยู่ในท้อง แม่กินอาหารโดยขาดความระมัดระวัง เช่น อาหารที่ไม่สะอาด อาหารดิบมีพยาธิ อาหารที่ย่อยยาก ก็ส่งผลต่อสุขภาพของเด็กในครรภ์ประกอบกับ น้ำนมแม่ไม่ดี ไม่สะอาด จึงทำให้เด็กเป็นซางได้

ในทางตรงกันข้าม หากแม่มีสุขนิสัยที่ดี รักษาความสะอาด เด็กก็ป่วยน้อยลง ซึ่งสอดคล้องกับแพทย์ปัจจุบันที่เชื่อว่า ความเจ็บป่วย เกิดจากเชื้อโรค

นอกจากนี้แล้ว ยังมีความเชื่อว่า ซางเกิดจากสิ่งเหนือธรรมชาติ เช่น ปักษี (ปีศาจหรือมารร้าย) แม่ซื้อ (ผีที่เป็นพี่เลี้ยงของเด็ก หยอกหรือเล่นด้วยแรงๆ) ขวัญ (ขวัญหนี เนื่องจากมีสิ่งมากระทบจิตใจ)