1-12 เดือน ของพัฒนาการขวบปีแรกของลูก

Milestone During 1-12 เดือน ของพัฒนาการขวบปีแรกของลูก

ตั้งไข่ล้ม ต้มไข่กิน ไข่ตกดิน อดกินไข่ต้ม  เชื่อว่าทั้งคุณพ่อคุณแม่มือใหม่ต้องเคยได้ยินกันมาก่อนเมื่อครั้งที่เป็นเด็กน้อย ที่มีมือคุณพ่อคุณแม่(ปู่ ย่า ตา ยาย) สองมือคอยประคองให้นั่ง ให้ยืน ให้เดิน ... “ตั้งไข่ล้ม ต้มไข่กิน” มักจะพูดกันตอนที่ลูกอายุได้ 7- 9 เดือน เพราะลูกกำลังจะหัดนั่ง หัดยืน หัดเดิน แม่ก็ตบมือให้จังหวะ ลุ้นให้ลูกลุกขึ้นนั่ง ขึ้นยืน

ตารางพัฒนาการช่วงแรกเกิด – 12 เดือน

• การพัฒนาทางร่างกาย

ลูกอายุได้ 4 เดือน จะมีน้ำหนัก 10-18 กิโลกรัม สูง 23-27 นิ้ว นอน 14-17 ชั่วโมง / ลูกอายุได้ 8 เดือน จะมีน้ำหนัก 14-23 กิโลกรัม สูง 25-30 นิ้ว นอน 11-13 ชั่วโมง / ลูกอายได้ 12 เดือน จะมีน้ำหนัก 17-27 กิโลกรัม สูง 27-32 นิ้ว  นอน 11-13 ชั่วโมง

• พัฒนาการทางสังคม อารมณ์ และการเรียนรู้

เมื่อลูกอายุได้ 4 เดือน ลูกจะร้องเมื่อรู้สึกไม่สบาย กลัว เหงา / ตอบสนองต่อเสียง / ชอบให้คุณแม่คุณพ่ออุ้ม / ชอบเล่นเป่าน้ำลาย  / จำได้ว่านี่คุณแม่ คุณพ่อ นี่ของๆ หนู เช่น หมอนข้างใบเล็ก ขวดน้ำ ฯลฯ

พัฒนาการเดือนที่ 1 : กระตุ้นลูกผ่านกิจกรรมการเล่น

• พูดคุยด้วย ร้องเพลง หรือเปิดเพลงเบาๆ ให้ฟัง ถ้าพูดด้วยเสียงสูง เด็กจะทำตาโตเพราะเด็กจะมีปฏิกิริยาต่อเสียงสูง

• โอบกอด สัมผัสตัวลูก หวีผม นวดตัวให้ลูกอย่างนุ่มนวล แต่มั่นคงและสม่ำเสมอ

• สบตาลูก ทำโมบายหรือหาภาพใบหน้าคนสีขาว-ดำ มาแขวนไว้ในระยะไม่เกิน 13 นิ้วให้ลูกดู

พัฒนาการเดือนที่ 2 : กระตุ้นลูกผ่านกิจกรรมการเล่น

• แขวนโมบายหรือของเล่นสีสันสดใสห่างจากสายตาไม่เกิน 20 นิ้ว

• ออกกำลังกายแขน ขา โดยยกแขน ขาอย่างเบาๆ ในขณะที่เด็กนอนหงาย

• อุ้มมองหน้าสบตา ยิ้มและพูดคุยกับลูก

• เห่กล่อมหรือเปิดเพลงเบาๆ ให้ฟัง

• อุ้มสัมผัสลูกบ่อยๆ ในขณะที่ลูกตื่นอยู่ โดยเปลี่ยนท่าให้ลูกบ่อยๆ เช่น ให้นอนหงาย นอนคว่ำ หรืออุ้มนั่งหันหน้าออก โดยให้ศีรษะเด็กพิงอกแม่ไว้

พัฒนาการเดือนที่ 3 : กระตุ้นลูกผ่านกิจกรรมการเล่น

• จับมือลูกให้ถือของเล่นและเขย่า โดยมีมือของคุณช่วยกำมือของลูกไว้ หรือผูกกระพรวนไว้ที่ข้อมือเพื่อให้เกิดเสียงเมื่อลูกขยับแขน

• จับลูกพาดบ่าแล้วพาชมนกชมไม้เพื่อให้คอแข็งมากขึ้น

• พูดคุยทำเสียงโต้ตอบกับลูก ร้องเพลงให้ฟังและให้ทำความรู้จักกับทุกคนในบ้านมากขึ้น

• แขวนสิ่งของสีสดๆ ชิ้นโตๆ ที่เคลื่อนไหวได้ในระยะห่าง 1 ฟุต เพื่อให้ลูกไขว่คว้า

• อุ้มนั่งตักให้ลูกหัดตั้งศีรษะให้ตรงได้ด้วยตัวเองโดยไม่ต้องพิงอกคุณแม่ ให้นอนคว่ำ ใช้ของเล่นสีสดใสจูงใจให้ลูกเงยหน้ามอง

• อุ้มให้ลูกมองหน้าสบตา และมองตามหน้าที่เอียงไปมาช้าๆ

พัฒนาการเดือนที่ 4 : กระตุ้นลูกผ่านกิจกรรมการเล่น

• ลูกสามารถสร้างเสียงได้เองจากการเขย่า จึงควรให้เล่นเครื่องเขย่า โดยหาของเล่นที่เหมาะมือ ปลอดภัยมาให้ลูกถือเล่น

• ของเล่นที่บีบแล้วมีเสียง เพื่อฝึกกำลังกล้ามเนื้อแขนและมือ

• เล่นตีน้ำในระหว่างอาบน้ำ

• ชูของให้ลูกหันมาขณะที่ลูกนอนคว่ำหรือหงาย เพื่อให้ลูกหัดพลิกคว่ำ

• จับมือทั้งสองของลูกแล้วค่อยๆ ดึงขึ้นมา เพื่อยกศีรษะและลำตัวขึ้น

พัฒนาการเดือนที่ 5 : กระตุ้นลูกผ่านกิจกรรมการเล่น

• จัดที่ให้ลูกหัดคว่ำและคลาน

• วางของเล่นสีสดใสไว้ใกล้รัศมีเอื้อมของลูก เพื่อให้ลูกหัดคืบไปหยิบ

• ทำกระพรวนมาผูกที่เท้า เพื่อกระตุ้นให้ลูกถีบขามากขึ้น

• พูดกับลูกบ่อยๆ และช้าๆ เพื่อให้ลูกได้สังเกตริมฝีปาก

• หัดให้ลูกจำแนกเสียงต่างๆ โดยสอนเรียกชื่อ

พัฒนาการเดือนที่ 6 : กระตุ้นพัฒนาการผ่านกิจกรรมการเล่น

• ทำเสียงสูงๆ ต่ำๆ ให้ลูกเลียนเสียง

• ชูมือหรือชูของเล่น เพื่อให้ลูกได้เอื้อมมือคว้า

• หายางกัดเล่นให้ลูกเพื่อบรรเทาอาการคันเหงือก

• จับอุ้มนั่งเล่นบนตัก บนพื้น หรือในอ่างที่เด็กจับขอบอ่างได้

• ให้เล่นของเล่นที่มีความลึก เช่น ถ้วย กล่อง นำมาซ้อนกัน

• กลิ้งลูกบอลลูกเล็กๆ ให้มองตามและเอื้อมไปหยิบ

พัฒนาการเดือนที่ 7 : กระตุ้นพัฒนาการผ่านกิจกรรมการเล่น

• เล่นจ๊ะเอ๋ และซ่อนหาของ สมองของเด็กวัยนี้เริ่มจำได้ เมื่อเราหายไปแล้วกลับมาพร้อมคำพูดว่า “จ๊ะเอ๋” สมองของเขายังจำหน้าเราได้ และกลับมาอยู่ตรงกัน แต่เด็กอายุ 2-3 เดือนจะเล่นจ๊ะเอ๋ไม่สนุก เพราะเขาจะจำได้แค่ ณ ปัจจุบัน พอเราจากเขาไปเขาก็จะลืมแล้ว

• หาบล็อกไม้ขนาดต่างๆ กันมาให้ลูกเล่น ให้มองบล็อกขนาดต่างๆ ที่ไม่เท่ากันทีละอัน ให้เล่นของเล่นที่วางซ้อนกันได้

• ให้เล่นสิ่งของที่มีสีและขนาดต่างกัน เช่น ผิวเรียบ-หยาบ, อ่อน-แข็ง

• วางของเล่นไว้ข้างหน้า ให้ลูกหัดคลานไปหยิบ

• หัดให้ถือช้อน ขวดนม หรือแก้วน้ำเอง

• ใช้ของเล่นจูงใจให้ลูกพยายามลุกขึ้นนั่งเอง

พัฒนาการเดือนที่ 8 : กระตุ้นพัฒนาการผ่านกิจกรรมการเล่น

• จัดสถานที่ภายในบ้านให้กว้างขวางเพื่อสะดวกในการหัดคลาน

• พูดคำสั้นๆ ให้ลูกหัดพูดตาม

• หากล่องหรือตะกร้ามาให้ลูกโยนของเล่นลงไป เพื่อฝึกให้ลูกโยนของอย่างมีจุดมุ่งหมาย และให้ลูกเรียนรู้การกะระยะ

• หาของเล่นมาช่วยกระตุ้นการทำงานประสานกันระหว่างมือและตา

• พาลูกออกนอกบ้านเพื่อให้รู้จักกับคนอื่นบ้าง

• เล่นจ๊ะเอ๋กับลูก เพื่อให้ลูกเรียนรู้ถึงการหายไปและกลับมา

• สอนเรียกชื่อส่วนต่างๆ ของร่างกาย

• วางของเล่นให้ใกล้ตัวมากขึ้น เพื่อให้ลูกคลานไปหยิบ

• ให้ถือของที่มีลักษณะเป็นแท่งเพื่อให้ลูกหัดใช้นิ้ว เช่น ไม้เคาะเครื่องดนตรี หรือหยิบขนมปังแท่งเข้าปาก

พัฒนาการเดือนที่ 9 : กระตุ้นพัฒนาการผ่านกิจกรรมการเล่น

• พยุงลูกให้ยืน เพื่อให้รู้จักทิ้งน้ำหนักตัวลงบนขาและเท้า

• ของเล่นตอกหมุด และแป้นเสียบหลักจะช่วยพัฒนากล้ามเนื้อมัดเล็กที่นิ้วมือได้

• สนับสนุนให้หยิบอาหารเข้าปากเอง

• อ่านนิทานให้ฟัง ให้ดูภาพสัตว์หรือสิ่งของที่คุ้นเคย พร้อมกับพูดชื่อของสิ่งที่เห็นให้ลูกฟัง

• ฝึกให้ดื่มน้ำและนมจากถ้วย

พัฒนาการเดือนที่ 10 : กระตุ้นพัฒนาการผ่านกิจกรรมการเล่น

• วางของไว้บนเก้าอี้หรือโต๊ะเตี้ยๆ ที่แข็งแรงและมั่นคง เพื่อกระตุ้นให้ลูกฝึกเกาะยืนและหยิบของที่วางอยู่

• จูงมือลูกเดินเล่นที่สนาม

• ชวนดูหนังสือภาพที่มีรูปขนาดใหญ่สีสดใสพร้อมกับพูดชื่อของสิ่งที่เห็น

• ชูของเล่นให้ลูกยึดแขน ยึดตัว ลุกขึ้นยืน

• ต่อไม้บล็อกเป็น 2 ชั้น เพื่อให้ลูกเลียนแบบ

พัฒนาการเดือนที่ 11 : กระตุ้นพัฒนาการผ่านกิจกรรมการเล่น

• จัดที่ให้กว้างพอ เพื่อให้ลูกเกาะเดินได้อย่างปลอดภัย

• พูดชมเชยลูกทุกครั้งเวลาที่เขาสามารถทำตามที่บอกได้

• พูดคุยถึงสิ่งที่ลูกกำลังทำอยู่ เช่น อาบน้ำ ทานข้าว แต่งตัว ฯลฯ

• หากล่อง ถ้วยแบบเดียวกันแต่มีขนาดต่างกันให้ลูกจับซ้อนกัน

• หัดให้เล่นจิ๊กซอว์ไม้ขนาดใหญ่ และหัดฟังเสียงวัตถุต่างๆ ที่ตกกระทบพื้น เพื่อสังเกตความแตกต่างของเสียง

• ให้ลูกมีส่วนร่วมในกิจกรรมต่างๆ ของครอบครัว และปล่อยให้ลูกอยู่คนเดียวบ้าง เพื่อให้หัดเล่นเอง

พัฒนาการเดือนที่ 12 : กระตุ้นพัฒนาการผ่านกิจกรรมการเล่น

• สอนลูกให้รู้จักแยกของที่มีรูปร่างแตกต่างกัน และจัดเป็นหมวดหมู่

• ให้เปิดหนังสือภาพใหญ่ๆ ด้วยตัวเอง และชี้ให้ดูรูปภาพต่างๆ

• หัดให้ช่วยเหลือตนเอง เช่น ตักอาหาร อาบน้ำ แต่งตัว

• ให้ลูกชี้บอกเมื่อพูดถึงสิ่งของหรือบุคคลใดๆ

• ให้ฟังเพลงและสอนร้องเพลงง่ายๆ และให้ลูกมีส่วนร่วมกับกิจกรรมต่างๆ ของครอบครัว

GOOD TO KNOW

การมองเห็นของเด็กวัย 0-1 ขวบ

• การมองเห็นภาพสี

เมื่อลูกแรกเกิดเซลล์เรติน่าในดวงตาของทารก ซึ่งเป็นส่วนที่ทำให้เห็นสีต่างๆ ยังไม่ได้รับการพัฒนาขึ้นอย่างเต็มที่ ทำให้เขายังเห็นโลกเป็นเฉดสีรางๆ เท่านั้น สีแรกๆ ที่ทารกจะมองเห็นได้คือสีแดง และสีน้ำเงิน จากนั้นจึงเป็นสี และสีเหลือง ในช่วง 2-3 เดือนแรกทารกจะมองเห็นแต่สีสันที่สดใสมากๆ เท่านั้น คุณแม่จึงควรเลือกนำของที่มีสีสันสดใสมาไว้ใกล้ๆ ลูก

• การเห็นภาพสามมิติ

เพราะเด็กสามารถเห็นภาพในระยะ 30 เซนติเมตรเท่านั้น สำหรับเจ้าตัวน้อยโลกจึงดูแบน และขาดรายละเอียดอีกหลายๆ อย่างไป หลังจากที่ 2 สัปดาห์แรกผ่านไป เด็กจะรู้จักยกมือขึ้นมาป้องหน้า เมื่อเห็นว่ามีวัตถุอะไรบางอย่างกำลังพุ่งตรงมาหาเขา เด็กทุกคนจะต้องสามารถเห็นภาพสมามิติก่อนที่เขาจะเริ่มหัดเดิน และเป็นไปได้ว่าเด็กจะไม่ยอมเริ่มคลานจนกว่าเขาจะเห็น และเข้าใจเรื่องภาพสมามิติ ทั้งนี้ทารกจะไม่สามารถเห็นภาพสมามิติได้จนกว่าจะอายุ 4 เดือน โดยภาพนั้นจะสมบูรณ์เมื่อลูกอายุ 6 เดือน