เด็กแรกเกิดทุกๆ 100 คน จะมี 1 คนที่ป่วยเป็นโรคหัวใจ

ถามหมอ ดิฉันเคยอ่านบทความที่บอกว่า เด็กแรกเกิดทุกๆ 100 คน จะมี 1 คนที่ป่วยเป็นโรคหัวใจ คุณหมอคะเดี๋ยวนี้ เด็กก็เป็นโรคหัวใจได้มากขนาดนี้หรือคะ สาเหตุเกิดจากอะไร กรรมพันธุ์มีส่วนเกี่ยวข้องหรือไม่ แล้วดูแลป้องกันอย่างไรคะ

หมอตอบ “โรคหัวใจ” ใครๆ ได้ยินแล้วก็คงรู้สึกว่าเป็นเรื่องใหญ่ และก็ไม่อยากให้เกิดขึ้นกับเรา หรือสมาชิกในครอบครัว   โรคหัวใจในเด็กนั้นเป็นสิ่งที่พบได้ไม่บ่อยนัก แต่ก็เจอะเจอได้ไม่น้อย ส่วนใหญ่แล้วจะเป็นโรคในกลุ่มที่เราเรียกว่า หัวใจพิการแต่กำเนิด    อัตราการเกิดโรคหัวใจพิการแต่กำเนิดในปัจจุบันประมาณ 8 – 10 รายต่อทารกแรกเกิด 1,000 คน  ซึ่งไม่แตกต่างจากข้อมูลในอดีตเราพบว่าการเกิดโรคหัวใจพิการแต่กำเนิดนั้นมีความสัมพันธ์กับโรคทางพันธุกรรมหลายโรค   โรคทางพันธุกรรมบางโรคสามารถถ่ายทอดไปสู่รุ่นลูกรุ่นหลานได้ด้วย  ดังนั้นการทราบถึงประวัติโรคทางพันธุกรรมในครอบครัวจะช่วยให้แพทย์เฝ้าระวัง และวินิจฉัยได้เร็ว  ปัจจุบันเทคโนโลยีทางการแพทย์สามารถวินิจฉัยโรคที่เกี่ยวกับภาวะพิการแต่กำเนิดได้หลายโรค  ตั้งแต่ยังเป็นทารกในครรภ์ทำให้เด็กเป็นโรคหัวใจพิการแต่กำเนิดสามารถได้รับการรักษาอย่างรวดเร็วหลังคลอด  เรายังพบว่าทารกที่มีโรคหัวใจพิการร่วมมีความผิดปกติของโครโมโซมมักจะมีน้ำหนักแรกเกิดน้อย

นอกจากนี้ ปัจจัยในแม่ที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดโรคหัวใจพิการแต่กำเนิด เช่น  แม่ที่ป่วยเป็นโรคเบาหวาน มีโอกาสที่บุตรจะมีโรคหัวใจพิการ เป็น 3.2 เท่า ของแม่ที่ไม่มีโรคเบาหวาน  แม่ที่ป่วยเป็นโรคภูมิคุ้มกันผิดปกติเช่นโรคพุ่มพวง ก็อาจจะมีทารกที่มีการเต้นของหัวใจผิดปกติได้  ยาบางชนิดที่แม่ได้รับขณะตั้งครรภ์เช่นโคเคน  ยาป้องกันการแข็งตัวของเลือด(walfarin)  ยานอนหลับบางชนิด  หรือการสูบบุหรี่ก็ล้วนแต่มีความสัมพันธ์กับภาวะหัวใจพิการแต่กำเนิด

ดังนั้น การรักษาสุขภาพให้แข็งแรง  การเลือกและระมัดระวังการรับประทานยา หรือ หลีกเลี่ยงสภาวะแวดล้อมที่ไม่เหมาะสมขณะตั้งครรภ์จะช่วยลดปัจจัยเสี่ยงต่างๆ  ที่มีความสัมพันธ์กับโรคหัวใจพิการแต่กำเนิด รวมถึงจะเป็นการลดปัญหาจากภาวะผิดปกอื่นๆ  ด้วยเช่นกัน  การให้ประวัติต่างๆ ของครอบครัวของคุณพ่อและคุณแม่จะช่วยให้แพทย์เฝ้าระวังและ วินิจฉัยภาวะผิดปกติต่างที่อาจจะเกิดขึ้นกับทารกในครรภ์ได้เร็วขึ้น  แพทย์จะสามารถให้คำปรึกษา และวางแผนที่เหมาะสม เพื่อลดการเกิดปัญหาซ้ำซ้อน ลดการสูญสียที่จะเกิดกับครอบครัวได้อย่างมีประสิทธิภาพ

อย่างไรก็ดี  อยากให้คุณแม่ทราบว่า โรคหัวใจพิการแต่กำเนิดหลายชนิดสามารถให้การรักษาได้ ไม่ว่าจะด้วยวิธีการผ่าตัด การสวนหัวใจทางหลอดเลือดหรือแม้แต่การลดอาการบางอย่างด้วยการกินยา  การดำเนินโรคของโรคหัวใจ บางชนิดสามารถดีขึ้นหรือหายได้เองเมื่อเวลาผ่านไป   สำหรับโรคหัวใจพิการแต่กำเนิดที่มีความซับซ้อน และมีความรุนแรงค่อนข้างมาก การให้การรักษาก็อาจจะมีข้อจำกัดแค่ทำให้อาการดีขึ้น แต่ไม่สามารถรักษาให้หายเป็นปกติได้

นอกจากนี้ ยังมีโรคหัวใจในเด็กที่เกิดขึ้นภายหลัง เช่น โรคหัวใจรูมาติก และโรคคาวาซากิ เหล่านี้เป็นโรคที่ไม่ได้มีความสัมพันธ์กับคุณแม่ การรักษาสุขภาพเด็กให้แข็งแรงก็จะสามารถลดปัจจัยเสี่ยงการเกิดโรคหัวใจรูมาติกได้

น.พ. สมฤทธิ์ จันทรประทิน

ผู้ช่วยผู้อำนวยการ โรงพยาบาลกรุงเทพภูเก็ต